چکیده:
خانواده در نظام جمهوری اسلامی ایران و در سایر نظامهای اجتماعی از جایگاه بی بدیلی برخوردار است. بر همین اساس در برنامههای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور همواره بر خانواده و تعالی و تحکیم آن تاکید شده است. اما مشاهدات و پژوهشهای علمی صورت گرفته نشانگر این مهم است که مسیری را که این نهاد اجتماعی طی سنوات اخیر در ایران طی نموده است مورد انتظار برنامهریزان توسعه نبوده است. بر این اساس پژوهش حاضر با این فرض که "بین مولفههای واقعی تحکیم خانواده و مولفههای مورد برنامهریزان توسعه اجتماعی فاصله وجود دارد" آغاز به کار نمود. تحقیق حاضر با استفاده از روش اسنادی و میدانی و تکنیک پرسشنامه و برای 390 نفر از جوانان در آستانه ازدواج به اجرا در آمده است. نتایج این پژوهش نشان دهنده این است که متاسفانه حدود نیمی از دختران و پسران در آستانه ازدواج تمایلی به ازدواج ندارند و زیرساختهای اجتماعی و اقتصادی برای تامین نیازهای اساسی یک زندگی برای ایشان متناسب با الگوها و ساختارهای امروز جامعه ایران فراهم نشده است. از دیگر سو تغییرات جدی در ساختارهای اجتماعی و اقتصادی کشور ضمن ایجاد تغییرات ژرف در ساختارهای اجتماع- اقتصادی کشور، موجبات بروز تغییرات اساسی در جنس و نوع مناسبات اجتماعی از جمله در نحوه گزینش همسر از همسان گزین به سمت نا همسان گزین شده است و این امر در ترکیب با سایر مولفههای کلان و خرد اجتماعی موجب بروز چالشهای جدی برای بقا و تعالی خانوادههای ایرانی شده است. در نهایت با بررسی فرضیههای مطرح شده پژوهش حاضر، رابطه بین پایگاه اقتصادی- اجتماعی، اعتقادات مذهبی و حمایتهای اجتماعی با تحکیم بنیان خانواده تایید شد.
The family has an unparalleled position in the system of the Islamic Republic of Iran and in other social systems. Accordingly, in the economic, social and cultural development programs of the country, the family and its excellence and consolidation have always been emphasized. However, scientific observations and researches show that it is important that the path that this social institution has taken in recent years in Iran has not been expected by development planners. Accordingly, the present study began with the assumption that "there is a gap between the real components of family consolidation and the components of social development planners."The present study was conducted using documentary and field methods and questionnaire technique for 390 young people on the verge of marriage. The results of this study show that unfortunately about half of the girls and boys on the verge of marriage are reluctant to marry and the social and economic infrastructure to meet the basic needs of a life for them in accordance with the patterns and structures of today's Iranian society is not provided. This, in combination with other macro and micro components of society, has caused serious challenges for the survival and excellence of Iranian families. Finally, by examining the hypotheses of the present study, the relationship between socio-economic status, religious beliefs and social support with strengthening the foundation of the family was confirmed.
خلاصه ماشینی:
همچنين در برنامه هاي توسعه اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي کشور همواره تلاش شده است تا به نوعي به موضوع خانواده پرداخته شود از ديگر سو بررسي قانون تشکيل خانواده و تحکيم و تعالي آن نشان ميدهد که اين قانون مصداق کامل رويکرد خانواده گرايي در حوزه سياستگذاري اجتماعي است .
(نيازي و همکاران ، ١٣٩٦) خانواده در سراسر جهان از تحولات فرهنگي و اقتصادي و اجتماعي نوسازي و جهاني شدن مانند شهرنشيني ، گسترش فناوري ، تحرک جغرافيايي افزايش دسترسي به ابزارهاي جديد اثر پذيرفته و با تغيير در مناسبات و کارکردها، در پي سازگاري خويش با شرايط جديد است و بايد اين تغييرات را پذيرفت مروري بر مطالعات انجام شده در زمينه طلاق ، نشان مي دهد که روند افزايش طلاق در نيم قرن اخير يک روند جهاني ١ است .
» (شريعتي ، ١٣٨٩) بر اين اساس محقق بر اين باور است که در شناسايي عوامل و مولفه هاي جامعه شناختي تحکيم خانواده در راستاي پيشگيري از طلاق بايد دو عامل فرد و ساختار را مورد توجه قرارداد، يعني همان عامليت و ساختار گيدنز و عادت واره و ميداني که برديو بدان اشاره ميکند.
جدول (رجوع شود به تصویر صفحه) با توجه به جدول ٢ ميزان ضريب همبستگي ميان متغيرهاي اعتقادات مذهبي و تحکيم بنيان خانواده برابر با ٠/٤٧٢ محاسبه شده است که اين ميزان نشانگر وجود رابطه اي نسبتا قوي و مستقيم است .