چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی مناسبات آزادی و امنیت سیاسی در اندیشه آیتالله نائینی است. فرهنگ دیرینه استبداد در ایران سبب فهم آزادی در پسِ استبداد شده و در عین حال، استبداد مُنادی امنیت تلقی گردیده است. از اینرو با فروپاشی استبداد، طغیان آزادیها و هرج و مرج عارض میشد که امنیتِ منبعث از استبداد نیز نابود میگردید. تجربه استبداد قاجار و هرج و مرجِ پسامشروطه تبلور عینی این فرهنگ است. محقق نائینی، فقیه و اصولی برجسته، در چنین شرایطِ مُلتهبی به اندیشهورزی درباره حکومت، استبداد، امنیت، آزادی و... پرداخت و کوشید مفاهیم جدید را با ابتنای بر اصول و قواعد فقهی، تفسیر و تبیین نماید و به اقتضای عصر خود، نظم مطلوب شرع را تعریف کند که مفاهیم آزادی و امنیت سیاسی ذیل آن امکان تعریف بیابند. با عنایت به محیط مُلتهب عصر مشروطه و رویکرد اصولی نائینی، این سؤال مطرح میشود که چه نسبتی میان آزادی و امنیت سیاسی در اندیشه نائینی وجود دارد؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با بهرهگیری از روش هرمنوتیک اسکینر، نشان داد که نائینی با رهجویی سیاست، آزادی و امنیت از دل شریعت و تعریف شرع به عنوان نقطه عزیمت اندیشهورزی، حکومت ولایتیه را نظام مطلوب و مَمضی شرع تعریف نموده که در سایه آن و بر اساس تعالیم شرع، بین امنیت سیاسی و آزادی، تعامل و بلکه تلازم حاکم است.
The culture of tyranny in Iran has led to the understanding of freedom behind tyranny as the culmination of an individual's freedom, and at the same time, tyranny has been seen as a symbol of security; Thus, with the collapse of tyranny, there was an uprising of freedoms and chaos, and the security that came from tyranny was destroyed. Naini, in such an inflammatory situation, has thought about government, tyranny,security, freedom, and has tried to interpret and explain new concepts on the jurisprudential tradition, and in the contradictory atmosphere of his time, define the desired order of Sharia.The concepts of freedom and security are defined below. Considering the inflammatory environment of the constitutional era and the Naini jurisprudential tradition, the question arises as to what is the relationship between freedom and political security in Naini thought? The present article, using a descriptive-analytical method and using Skinner's hermeneutic method, has proved that Naini, by seeking politics, freedom and security from the heart of Sharia and defining Sharia as a point of departure for thinking, has defined the provincial government as a desirable and temporary system. According to the teachings of Sharia,there is interaction and even coherence between security and freedom.
خلاصه ماشینی:
با عنایت به محیط مُلتهب عصر مشروطه و رویکرد اصولی نائینی، این سؤال مطرح میشود که چه نسبتی میان آزادی و امنیت سیاسی در اندیشه نائینی وجود دارد؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با بهرهگیری از روش هرمنوتیک اسکینر، نشان داد که نائینی با رهجویی سیاست، آزادی و امنیت از دل شریعت و تعریف شرع به عنوان نقطه عزیمت اندیشهورزی، حکومت ولایتیه را نظام مطلوب و مَمضی شرع تعریف نموده که در سایه آن و بر اساس تعالیم شرع، بین امنیت سیاسی و آزادی، تعامل و بلکه تلازم حاکم است.
فهم نائینی از آزادی بهمثابه رفع مانع و رهایی از اسارت نائینی در تبیین حکومت مطلوب ولایتیه، اساس آن را «بر آزادی رقاب ملّت از این اسارت و رقیّت منحوسه ملعونه» بنا میکند (نائینی، 1393: ص49، 51) و «سرعتِ سیرِ ترقی و نفوذ اسلام» که «محیّرِ عقول عالم» بود را در پرتو حریّت و مساوات در میان ملت اسلام دانسته و در مقابل، بازگشت به جاهلیت قبل از اسلام را در سایه «سقوط در ورطه رقّیت و نشئه خسیسه نباتیه» میداند که تا عصر حاضر تداوم یافته است (همان: ص50 - 51).