چکیده:
با گسترش فتوحات، در مناطق فتح شده اداره دیوانها به کارمندان غیر عرب سپرده میشد و سکه های
ایرانی و رومی نیز در سرزمین های اسلامی رواج پیدا کردند. در عهد خلفای راشدین و خلفای اموی پیش
از عبدالملک بن مروان تلاش هایی برای رفع این وضعیت و تعریب دیوانها و سکه های موجود در
سرزمین های اسلامی باعث نفوذ بیگانگان میشد انجام گرفت ولی هیچکدام رسمیت نیافت تا در دوره
عبدالملک به شکل جدی و با برنامه ریزی دقیق تعریب دیوانها و ضرب سکه های صددرصد عربی
صورت گرفت. در این پژوهش سعی شده تا نقش عبدالملک بن مروان و انگیزه و اهداف او را در
اصلاحات اداری و مالی مشخص سازد
خلاصه ماشینی:
در عهد خلفاي راشدين و خلفاي اموي پيش از عبدالملک بن مروان تلاش هايي براي رفع اين وضعيت و تعريب ديوان ها و سکه هاي موجود در سرزمين هاي اسلامي باعث نفوذ بيگانگان ميشد انجام گرفت ولي هيچکدام رسميت نيافت تا در دوره عبدالملک به شکل جدي و با برنامه ريزي دقيق تعريب ديوان ها و ضرب سکه هاي صددرصد عربي صورت گرفت .
اعراب توجهي به تربيت افراد شايسته اي براي اداره کردن ديوان ها نميکردند و بيشتر توجهشان به فتوحات بود، در نتيجه ديوان ها در مناطق فتح شده به دست بوميان آن منطقه سپرده ميشد به طوري که در زمان معاويه ديوان هاي شام به دست فردي يوناني به نام سرجون بن منصورنصراني اداره ميشد و از طرفي با گسترش قلمرو سکه هاي رومي و ايراني که وزن مشخصي نداشتند و باعث اختلاف در ميزان زکات ، مهريه و ديه ميشد رواج پيدا کردند.
عبدالملک در اداره کردن حکومت ، شهرت فراواني کسب کرد، شهرت اداري وي از اين جهت بود که جنبشي را دنبال کرد تحت عنوان جنبش تعريب که ثمرة آن عربي کردن ديوان ها و ضرب سکۀ مستقل اسلامي بود که با اين جنبش تغيير اساسي در نظام ديواني مالي امويان ايجاد کرد.
يکي از علت هاي ترجمه ديوان شام به عربي اين بود که عبدالملک روزي از سرجون بن منصور کاري خواست ، ولي در انجام دادن آن سستي نشان داد (حاتمي منش ، ٥٢:١٣٨٧).