چکیده:
سرمایه اجتماعی به عنوان مکمل سایر صورتهای سرمایه، یکی از پیشنیازهای مهم دستیابی به توسعه پایدار به خصوص در جوامع روستایی است. توسعه و پیشرفت در روستاها مستلزم گسترش اعتماد، مشارکت و ارتباطات و انسجام در بین کشاورزان است. در این مطالعه به دلیل نقش سرمایه اجتماعی در تسهیل و تسریع توسعه پایدار، در ابتدا ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار با استفاده از گویههای مختلف در طیف 5 گزینهای لیکرت ارزشگذاری شدند. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامهای که روایی و پایایی آن مورد بررسی قرار گرفت، در بین نمونهای از کشاورزان ساکن در روستاهای شمال شهرستان سیرجان جمعآوری شدند. پس از محاسبه شاخص سرمایه اجتماعی و شاخص توسعه پایدار، با استفاده از روش رگرسیونهای به ظاهر نامرتبط، تأثیر سرمایه اجتماعی در کنار ویژگیهای حرفهای-اجتماعی روستاییان بر ابعاد مختلف پایداری بررسی شدند. بر طبق نتایج تحقیق شاخص سرمایه اجتماعی 57/0 و ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیستمحیطی و نهادی توسعه پایدار به ترتیب 44/0، 51/0، 49/0 و 40/0 بهدست آمدند. همچنین نتایج نشان داد متغیر سرمایه اجتماعی بر هر چهار بعد پایداری تأثیر مثبتی دارد، اما تأثیر آن بر پایداری نهادی به لحاظ آماری معنیدار نمیباشد. از آنجایی که سرمایه اجتماعی محاسبه شده در بین کشاورزان در سطح بالایی نمیباشد، اما سبب بهبود پایداری میشود، لازم است با دقت در اجزای تشکیلدهنده ابعاد گوناگون سرمایه اجتماعی و برنامهریزی صحیح جهت ارتقای آن و رفع نواقص موجود سطوح بالاتری از پایداری را به دست آورد و زندگی با کیفیت و توأم با رفاه بالاتری را برای کشاورزان به ارمغان آورد و جلوی مهاجرت آنان به شهرها را گرفت.
خلاصه ماشینی:
از آن جايي که سرمايه اجتماعي محاسبه شده در بين کشاورزان در سطح بالايي نميباشد، اما سبب بهبود پايداري ميشود، لازم است با دقت در اجزاي تشکيل دهنده ابعاد گوناگون سرمايه اجتماعي و برنامه ريزي صحيح جهت ارتقاي آن و رفع نواقص موجود سطوح بالاتري از پايداري را به دست آورد و زندگي با کيفيت و توأم با رفاه بالاتري را براي کشاورزان به ارمغان آورد و جلوي مهاجرت آنان به شهرها را گرفت .
در اين مطالعه ، بنا به اهميت سرمايه اجتماعي در دستيابي به توسعه پايدار، ابتدا گويه هاي مختلف ابعاد سرمايه اجتماعي بر طبق نظر پاتنام در ابعاد اعتماد، مشارکت و ارتباطات اجتماعي و انسجام و هنجارهاي اجتماعي و شاخص توسعه پايدار در ابعاد پايداري اجتماعي، پايداري اقتصادي، پايداري زيست محيطي و پايداري نهادي در بين کشاورزان ساکن روستاهاي واقع در شمال شهرستان سيرجان تعيين و در طيف ٥ گزينه اي ليکرت ارزش گذاري شدند.
يافته ها نشان داد بين ابعاد سرمايه اجتماعي و توسعه پايدار رابطه معناداري وجود دارد و مؤلفه مشارکت نسبت به ديگر ابعاد سرمايه اجتماعي بيشترين اثر را بر پايداري کشاورزي داشته است .
جهت تعيين تأثير سرمايه اجتماعي بر ابعاد مختلف شاخص توسعه کشاورزي پايدار ابتدا بايد وجود همبستگي هم زمان در بين جملات پسماند بررسي شود.
بر طبق نتايج برآورد مدل که در جدول (٩) گزارش شده است ، ديده ميشود متغيرهاي سن کشاورز، سالهاي کسب تجربه در بخش کشاورزي، ميزان درآمد خالص کشاورزي، سرمايه اجتماعي، شرکت در کلاس هاي آموزشي و نوع سيستم آبياري بر بعد اقتصادي کشاورزي پايدار تأثير معناداري به لحاظ آماري دارند.