چکیده:
امروزه در حوزۀ رویکردهای میان رشتهای مقولات نسبتاً جدیدی مطرح شده است. مباحث میان رشتهای، محدود به مبانی نظری صرف نمیشود و به کمک آن، راه برای کاربردیسازی علوم انسانی، خصوصاً ادبیات هموار شده است. ظهور ادبیات در بازی و اسباب بازی، طرحی نو در خوانش مخاطبان ایجاد کرده است. در اندیشۀ نشانه شناسانی چون رولان بارت، بازی و اسباب بازیها در کنار بسیاری دیگر از نظامهای نشانهای، به مثابۀ متن، مورد بررسی قرار گرفتهاند. این متون به سبب ریشه داشتن در فرهنگ و ادبیات هر سرزمین، ازجمله داستانهای اسطورهای و افسانهای، قابلیت بازتولید و تبدیل شدن یه یک گونه هنری دیگر را دارند و از این رو زمینه کاربردی سازی ادبیات را بیشتر فراهم می کند. در این مقاله پس از طرح متنیت بازیها، به این سؤال پرداختهایم که بازی و اسباب بازیهای برگرفته از اسطورهها و افسانهها چه مؤلفههایی از بینامتنیت دارند و چه نتایج احتمالی از این مقولۀ بینارشتهای میتوان در حوزۀ ادبیات و کاربردیسازی آن متصور شد؟ در این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی و از مسیر مطالعات کیفی انجام شده است، بازیها و اسباببازیها به عنوان نشانههای دلالت گر و متن در نظر گرفته میشوند و میتوانند برگرفته از فرهنگ ادبی و ملی اقوام باشند و اینگونه خوانشی متفاوت از اسطورهها و افسانهها به کمک این نشانهها برای مخاطب ایجاد شود. کشف روابط بینامتنی بازی و اسباب بازیها و اسطورهها و افسانههای هر سرزمینی به عنوان راهکاری برای تولید بازی متناسب با زمینۀ ادبی و انتقال آن به مخاطب در نظر گرفته میشود و میتواند ژانر ویژهای ایجاد کند.
Nowadays, new topics have appeared in interdisciplinary approaches to research. Such topics are not limited to theoretical aspects of the research. In humanities, they have been helpful in practical applications of literature. For example, involvement of literature in games and toys has been a breakthrough in the audience's reception of literature. Semiologists such as Roland Barthes have studied games and toys as texts along with many other sign systems. Having roots in the culture and literature (including myths and legends) of every land, these texts have the potential for re-production and reception in another artistic form, and thereby, provide the condition for practical application of literature. In this paper, after discussing the textuality of games and toys, we have addressed questions regarding elements of intertextuality in them derived from myths and legends and the implications of this interdisciplinary approach and its practical application on literature. This qualitative, descriptive- analytical paper, which considers games and toys as signs and texts, offers the readers a different way of reading of myths and legends. The discovery of the intertextual relationships between games, toys and myths and legends of any land is considered a strategy for creating games with a literary context and might also create a specific genre.
خلاصه ماشینی:
بــه ايــن منظــور ســؤالات مقالــه از ايــن قــرار اســت : بــازي و اســباب بازي ها بــه مثابــۀ متــن چگونــه تعريــف مي شــوند؟ بينامتنيــت بــه عنــوان يکــي از عناصــر اصلــي متنــي در بــازي و اســباب بازي هاي برگرفتــه از اســطوره ها و افســانه ها، چــه مؤلفه هايــي دارد و ايــن نــوع از روابــط بينامتنــي چــه نتايجــي بــه همــراه دارد؟(١) پيشينۀ پژوهش در زمينـۀ بـازي و اسـباب بازي و ارتبـاط آن بـا اسـطوره و افسـانه ، بيشـتر مطالعـات فارســي زبان بــه پژوهــش در بازي هــاي ويديويــي و ديجيتــال محــدود شــده اســت و بازي هـاي فيزيکـي و غيررايانـه اي يـا اصطلاحـاً آنالـوگ را هـدف قـرار نمي دهنـد؛ ازجملـۀ ايــن مقــالات مي تــوان بــه «بازآفرينــي اســطوره هاي تاريخــي در بازي هــاي رايانــه اي » (١٣٩٠) اشــاره کــرد کــه بــا تجزيــه و تحليــل نشانه شــناختي ســه بــازي رايانــه اي در ژانــر تاريخــي نشــان مي دهــد کــه بازي هــاي تاريخــي ، تصويرســازي شرق شناســانه را بــه خدمــت ِ مي گيرنـد، خاورميانـه را بـه صـورت فانتـزي بـه تصويـر مي کشـند و بـا اسـتفاده از شـبهات تاريخـي بـه منظـور القـاي برداشـتي شـرقي بـه کاربـر، خاورميانـه اي وحشـتناک را بـه تصويـر مي کشــند.
بـه ايـن منظـور نزديـک بـه ٣٣٠ بـازي بـورد يـا کارت دار ايرانـي کـه از انـواع متکثـر بازي هاسـت ، در يکـي 1 1 Mattia Thibault2 Algirdas Julien Greimas3 Gérard Genette4 Juri Lotman از ســايت هاي مرجــع کــه بــه معرفــي و فــروش ايــن گونــه از بازي هــا (بــازي پلنــت يــا ســياره بــازي ١) مي پــردازد مــورد بررســي قــرار گرفــت تــا بتــوان بــه نمونه هايــي بــه عنــوان مصداق هــاي کاربردي سازي شــده از روابــط بينامتنــي ميــان اســطوره و بــازي دســت يافــت .