چکیده:
مقدمه : به هنگام بروز هر بحران طبیعی (از جمله خشکسالیهای اخیر و یـا سـایر عوامـل بحـران زا)، مـدیریت نادرسـت و بـی برنامه گی برای نواحی روستایی میتواند تغییرات منفـی اقتصـادی (بیکاری)،اجتمـاعی (تخلیـه جمعیـت ) و محیطـی-اکولـوژیکی (تخریب اراضی زراعی، دامی، باغی و گردشگری) به همراه داشته باشد که سـطح توسـعه یـافتگی روسـتاها را پـایین و میـزان محرومیت آنها را بالا خواهد برد. هدف پژوهش : هدف مطالعه حاضر، تحلیل فضایی میزان تاب آوری معیشت روستاهای پیرامـون دریاچـه ارومیـه بـا توجـه بـه شاخص های موثر میباشد، تا سطح فضایی برخورداری روستاها به لحاظ تاب آوری در برابر خشکسالی مشخص شود. روش شناسی تحقیق : این پژوهش از نوع کاربردی و از نظر روش و ماهیت توصیفی - تحلیلـی بـوده اسـت . جامعـه آمـاری آن روستاهای پیرامون دریاچه ارومیه است که به منظور تحلیـل کمـی داده هـا از تکنیـک چنـدمعیاره تاپسـیس براسـاس وزن دهـی متخصصان به شاخص ها و معیارها استفاده شده است . برای رتبه بنـدی و تعیـین سـطح وضـعیت تـاب آوری معیشـت منـاطق روستایی،از ١٩ متغیر با ٥٢ شاخص ؛ در قالب چهار بعد اقتصادی،اجتماعی، کالبدی و محیطی (١٣ شاخص اقتصادی، ١٦ شـاخص اجتماعی، ١٢ شاخص کالبدی و ١١ شاخص محیطی) برای تصمیم گیری استفاده شده است . قلمرو جغرافیایی پژوهش : محدوده جغرافیایی مورد مطالعه ، ١٨ روستا از شش دهستان حوضه دریاچه ارومیه اسـت کـه طبـق آمار سال ١٣٩٥، شامل ٦١٣٤ نفر (حدود ٢١٠١ خانوار) است . از این تعداد روستا، ١٠ روسـتا دارای موقعیـت طبیعـی جلگـه ای؛ چهار روستا موقعیت طبیعی پایکوهی؛ سه روستا موقعیت طبیعی ساحلی و یک روسـتا دارای موقعیـت طبیعـی دره ای اسـت و بـه لحاظ موقعیت جغرافیایی در غرب ، شمال غرب ، جنوب غرب و غرب ساحل دریاچه ارومیـه در فاصـله کمتـر از هشـت کیلـومتری دریاچه قرار گرفته اند. یافته ها و بحث : در بررسی جداگانه هر یک از ابعاد تاب آوری معیشت ، نتایج گویای این است که در بعـد اقتصـادی؛ ١٢ روسـتا دارای سطح تاب آوری نامناسب ، سه روستا تاب آوری متوسط و سه روستا دارای تاب آوری مناسب هسـتند. در بعـد اجتمـاعی؛ دو روستا تاب آوری متوسط ، هشت روستا تاب آوری مناسب و هشت روستا تاب آوری نامناسب ؛در بعد کالبـدی-فیزیکـی؛ ١٠ روسـتا تاب آوری نامناسب ، دو روستا تاب آوری متوسط و شش روسـتا تـاب آوری مناسـب ؛ و در بعـد محیطـی-اکولـوژیکی؛ ١٢ روسـتا تاب آوری مناسب ، سه روستا تاب آوری متوسط و سه روستا دارای تاب آوری نامناسب هستند. در مجمـوع ، در ابعـاد اقتصـادی (بـا وزن ٣٥٠٥.)، و کالبدی (٣٩٤٥.)، سطح تاب آوری ضعیف ، و در ابعاد اجتماعی (٤٦٧٥.)، و محیطی (٥٣٣٢.) در سـطح متوسـط از تاب آوری معیشت میباشند؛ در کل ابعاد اقتصادی،اجتماعی، کالبدی و محیطی؛ پنج روستا در سطح تاب آوری معیشت مناسب ، پنج روستا در سطح تاب آوری معیشت متوسط و هشت روستا در سطح تاب آوری نامناسب هستند. نتایج : شاخص های مختلف تاب آوری تاثیرات متفاوتی بر میزان تاب آوری روستاهای پیرامون دریاچه ارومیه داشته اند و با تغییرات وضعیت این شاخص ها در سطوح مختلف وضعیت تاب آوری نیز تغییر خواهد نمود و شاهد تاب آوری متفاوتی در منطقه خواهیم بود.
The aim of this study is to analyze the spatial resilience of the villages around Lake Urmia according to the effective indicators to determine the spatial level of the villages in terms of The research is of applied type and in terms of method and descriptive-analytical nature. The statistical population is the villages around Lake Urmia. In order to quantitatively analyze the data, the multi-criteria TOPSIS technique was used based on experts' weighting of indicators and criteria.rural resilience. In a separate study of each dimension of livelihood resilience, the results show that in the economic dimension (12 villages have inadequate resilience, 3 villages have moderate resilience and 3 villages have appropriate resilience). In the social dimension (2 villages moderate resilience, 8 villages good resilience and 8 villages poor resilience); in the physical-physical dimension (10 villages poor resilience, 2 villages moderate resilience and 6 villages good resilience) and in the environmental-ecological dimension (14 villages Suitable resilience, 1 village has moderate resilience and 3 villages have poor resilience). In general, in economic (3505) and physical (3945) dimensions, the level of resilience is weak, and in social (4675) and environmental dimensions (5332), Different resilience indices have had different effects on the resilience of villages around Lake Urmia and with changes in the status of these indicators at different levels, the resilience will change and we will see different resilience in the region.
خلاصه ماشینی:
1 Schouten 2 Arouri 3 Cradock-Henry 4 -Meerow 5 Marchese 6 Contreras تاب آوري روستايي به عنوان ظرفيت مناطق روستايي براي تطبيق تغييرات در شرايط خارجي تعريف شده است به گونه اي که سطح زندگي رضايت بخش حفظ شود.
مقادير CL محاسبه شده براساس سطح تاب آوري در شاخص اجتماعي امتياز روستا فاصله با ايده آل مثبت فاصله با ايده آل منفي رتبه تاپسيس جلبر ٠/٠١٩٦ ٠/٠١١٨ ٠/٣٧٥٦ ١١ قالقاچي ٠/٠٢٧٥ ٠/٠٠٦٥ ٠/١٩٠٠ ١٦ گورچين قلعه ٠/٠٢١٠ ٠/٠١٥٥ ٠/٤٢٤٦ ٩ ميرشکارلو ٠/٠١١٨ ٠/٠٢٠٢ ٠/٦٣٥٢ ٦ کوسه آباد ٠/٠١٣٩ ٠/٠١٨٢ ٠/٥٦٦٦ ٧ جبل کندي ٠/٠٠٤٠ ٠/٠٢٩٠ ٠/٨٧٨٠ ٢ يورقون آباد سفلي ٠/٠٢٧٧ ٠/٠٠٥٦ ٠/١٦٧٤ ١٨ امام کندي ٠/٠١٨٦ ٠/٠١٢٦ ٠/٤٠٣٦ ١٠ برنج آباد ٠/٠٢٦٢ ٠/٠٠٥٩ ٠/١٨٤٦ ١٧ اردوشاهي ٠/٠١٤٢ ٠/٠١٦٨ ٠/٥٤٢٥ ٨ امامزاده ٠/٠١١٤ ٠/٠٢٠٠ ٠/٦٣٦٣ ٥ بالدرلو ٠/٠١١١ ٠/٠٢٠٩ ٠/٦٥٢٧ ٤ پيرعلي ٠/٠٠٨٥ ٠/٠٢١٨ ٠/٧١٨١ ٣ باري ٠/٠٢٥٠ ٠/٠٠٩٤ ٠/٢٧٣٦ ١٥ اسلاملو ٠/٠٢٢٢ ٠/٠٠٨٦ ٠/٢٧٩٩ ١٤ بالستان ٠/٠٠٣٤ ٠/٠٢٩١ ٠/٨٩٦٧ ١ سلطان آباد ٠/٠٢٢٢ ٠/٠٠٨٦ ٠/٢٧٩٩ ١٣ قهرمانلوي سفلي ٠/٠٢١٦ ٠/٠٠٩٩ ٠/٣١٣٢ ١٢ ماخذ:يافته هاي پژوهش ،١٣٩٩ *شاخص کالبدي-فيزيکي نتايج تحليل داده هاي جدول (٤) براي سطح بندي روستاها براساس تاب آوري معيشت در ابعاد کالبدي-فيزيکي نشان ميدهد که ٣ روستا داراي سطح تاب آوري متوسط ، ١٠ روستا داراي سطح تاب آوري نامناسب و ٥ روستا داراي سطح تاب آوري مناسب مي باشد.