چکیده:
این پژوهش با هدف بررسی موضوع اسراف به عنوان یکی از مولفههای رفتاری سبک زندگی به روش
تحلیل محتوای کیفی و با بهرهگیری از تکنیک «تحلیل مضمون» تدوین شدهاست. پژوهشهایی که
تاکنون درباره موضوع اسراف از منظر قرآن انجام گرفته» مبتنی بر بررسی بخشی از آیات و دسته بندی
موضوعی آنها بوده و تنها گوشهای از جنبههای اسراف را به غنوان موضوغعی مستقل» ارائه دادهاند؛ اما
آنچه در این پژوهش صورت گرفته» بررسی نظاممند و دقیق موضوع اسراف است که نتیجه حاصل از
آن» ارائه تحلیلی منسجم از مفهوم اسراف از منظر قرآن کریم میباشد. مرحله اول پژوهش» مطالعه و
مرور دقیق آیات قرآن کریم با استفاده از نرمافزار نور و تفاسیر بود که مقولههای مرتبط با موضوع اسراف
استخراج و در طی پنج مرحله کدگذاری شد. در مرحله اول که جمعآوری دادههای اولیه صورت گرفت»
۹ مقوله مرتبط با اسراف جمعآوری شد سپس با تحلیل و بررسیهایی که صورت پذیرفت» در مرحله
بازبینی مضمون (مضمون پایه)» ۲۵ مقوله بدست آمد و در مرحله بعدء شانزده مضمون سازماندهنده»ء
(ده مضمون سازماندهنده فرعی و شش مضمون سازماندهنده اصلی) حاصل شد. در مرحله آخر با
گزینشهایی که صورت گرفت. در نهایت سه مقوله به عنوان محورهای اصلی وکلان بحث تحت عنوان
مضامین فراگیر استخراج شد که عبارت اند از: رذائل اخلاقی- اعتقادی» رذائل اخلاقی- اجتماعی» و
رذائل اخلاقی -اقتصادی. از نتایج پوزها میتوان باه آرانه تصویری فافش ازتائی این سبکت زیدگی
در ساحات مختلف وجودی انسان اشاره تمود.
This research was conducted with the aim of examining profligacy as a behavioral component of lifestyle, using the method of qualitative content analysis and the technique of thematic analysis. Until now research on the subject of profligacy from the Qur’an’s viewpoint has been based on examining some Koranic verses and topic classification of them, and only has presented few facets of profligacy as a separate subject. However, the present research does a systematic and precise examination of the subject of profligacy, whose result is presentation of a coherent analysis of the concept of profligacy from the Koranic perspective. The first stage of the research was a precise study and survey of Koranic verses by using Exegeses Nur Software, through which categories related to the subject of profligacy were extracted and codified. A total of 49 categories related to profligacy were collected as initial data. Then, in the stage of reviewing themes (base themes), after some analysis and examination, 25 categories were obtained. In the next stage, 16 organizing themes (10 minor and 6 major organizing themes) were gained. In the last stage, through selection three categories were finally extracted as macro and principal axes of the discussion: ideological vices, social vices, and economic vices. Presentation of a transparent picture of the impact of profligate lifestyle can be referred to as one of the research results.
خلاصه ماشینی:
تاثیر سبک زندگی«مسرفانه» بر ساحات وجودی انسان از نگاه قرآن( با رویکرد تحلیل شبکه مضامین) محمدتقی بقائیزاده تفت 1 احمد زارع زردینی کمال صحرایی اردکانی علیمحمد میرجلیلی چکیده این پژوهش با هدف بررسی موضوع اسراف به عنوان یکی از مولفههای رفتاری سبک زندگی به روش تحلیل محتوای کیفی و با بهرهگیری از تکنیک «تحلیل مضمون» تدوین شدهاست.
(برای آشنایی با ابعاد مختلف سبک زندگی نک: فعالی، 1397، سراسر اثر) مسئله پژوهش این است که اتخاذ سبک زندگی مسرفانه چه تأثیری در ساحتهای شناختی و عاطفی و رفتاری انسانها دارد و سبک زندگی مسرفانه چه ارتباطی با سایر رذائل اخلاقی دارد؟ به بیان دیگر زمانی که در جامعه سبک زندگی مسرفانه رواج یابد چه زذائل اخلاقی دیگر را به دنبال خود دارد؟ هدف این نوشتار، پس از بیان ادبیات مفهومی پژوهش و ملاحظات نظری، تبیین یافتههای حاصل از رویکرد روشمند به آیات در حوزه مضامین فراگیر و سازماندهنده با موضوع سبک زندگی مسرفانه و در نهایت شبکه مضامین رذائل اخلاقی مرتبط با سبک زندگی مسرفانه ، استخراج و ترسیم آن است.
تحلیل مؤلفههای مضامین رذیله اخلاقی اسراف در جدول شش مضامین فراگیر حاصل از مضامین سازماندهنده و مضامین پایه در رابطه با سبک زندگی مسرفانه نشان داده شده است.
مضمون دیگری که در جدول تحلیل آیات با موضوع فراگیر رذیله اخلاقی اعتقادی اسراف دیده میشود، مضمون جهل و نادانی است.
مضمون دیگری که جوارحی بوده و بر اجتماع تأثیر دارد، مضمون پیمانشکنی است که در جدول آیات با موضوع مضمون فراگیر رذیله اخلاقی-اجتماعی اسراف مشاهده میشود.