چکیده:
شمسالدین محمد حافظ شیرازی از بزرگان و نوآوران زبان و ادب فارسی به شمار میآید. یکی از رموز مانایی و جاودانی حافظ، استفادۀ ماهرانۀ پنهان و آشکار و تاویل بردار وی از مضامین و آیات الهی و پیوند ناگسستنی شعر وی با کلام وحی است بهویژه صفات و اسماء الهی که به شیوههای گوناگون در کلام او ظاهر شده و سخن وی را رنگ هنری بخشیده است. اسماء و صفات الهی راه شناخت خداوند است و در قرآن کریم و روایات، ژرفترین معارف دربارۀ اسماء و صفات خداوند به جهت توجه و تمسک فراروی اندیشمندان، سالکان و طالبان جمالش قرار گرفته است. این جستار با واکاوی غزلیات حافظ به بررسی ظهور اسماء و صفات الهی در این اثر پرداخته است و با طبقهبندی جامعی از تجلی اسماء الهی از منظر زبانی، واژگانی و نوع کاربرد، نحوۀ نمود اسماء الهی را در مجموعۀ نام و صفت باریتعالی منطبق با آیات و احادیث و نام و صفت برابر نهاد فارسی یا ترکیبات و عبارات معادل آیات قرآن بررسی نموده و در قالب جدول و نمودار ارائه کرده است
Shamseldin Mohammad Hafez Shirazi is one of the elders and innovators of Persian language and literature. One
of Hafez's memorial and eternal memories is the use of hidden and obvious manuscripts and his interpretations
of the themes and divine verses and the unbreakable bond of his poem with the word of revelation, especially the
attributes and divine names appearing in various ways in his words and the words He has given him the art of
painting. The names and attributes of God are the way of knowing God, and in the Holy Qur'an and narratives,
the deepest teachings about the names and attributes of God have come to the attention of the scholars, lawyers
and Taliban. This essay deals with the study of the sonnets of Hafez in the study of the appearance of names and
divine attributes in this work and, with a comprehensive classification of the manifestation of divine names in
terms of language, vocabulary and type of application, the manner in which the divine names are in the
collection of the name and adjective of excellence matched With the verses and hadiths, the same name and
attribute as the Persian entity, or the combinations and phrases equivalent to the Quranic verses, are presented
and presented in the form of a table and a chart.
خلاصه ماشینی:
اين جستار با واکاوي غزليـات حـافظ بـه بررسـي ظهـور اسماء و صفات الهي در اين اثر پرداخته است و با طبقه بندي جامعي از تجلي اسماء الهي از منظر زباني، واژگـاني و نـوع کـاربرد، نحوة نمود اسماء الهي را در مجموعۀ نام و صفت باريتعالي منطبق با آيات و احاديث و نام و صفت برابر نهاد فارسي يـا ترکيبـات و عبارات معادل آيات قرآن بررسي نموده و در قالب جدول و نمودار ارائه کرده است .
از طريق اسمايي مانند «تواب ، غفور و عفو» ناخودآگاه شوق به ترک گناهـان و حـس طهـارت و پـاکي بـه وجـود ميآيد، وقتي خداوند متعال «صمد، قهار، رحمان و رحيم » است بندة نيازمند شاکر نعمت هاي بيشمار پروردگارش مـيگـردد و چون خالق خود را مدبر همۀ امور و مالک حقيقي هستي ميداند به او آرامش و فـرح دسـت مـيدهـد و در نهايـت بـا شـناخت تمامي اسماء الحسني به درک «ليس کمثله شيء»(شوري: ١١) و تجلي ظهور پروردگار رسيده و به بنده بودن خود افتخار مـي- کند.
تمام اسماء و صفات الهي تجليات پروردگار متعال هستند «از اين رو ذات غيبي در تجلي بـا صـفت علم ، «عالم » است و در تجلي با صفت قدرت «قادر» ميباشد.
٢. تجلي زباني و واژگاني اسماء الهي در اين اثر ارزشمند به دو صورت به کـار رفتـه اسـت : نـام و صـفت الهـي بـه زبـان عربـي و منطبق با آيات قرآن و احاديث مانند: الله ، حق ، حفيظ ، کريم و ...