چکیده:
پژوهش حاضر با هدف ساخت، اعتباریابی و رواسازی پرسشنامۀ عوامل آرامشزا- آرامشزدای خانواده براساس قرآن انجام شد. ابتدا عوامل آرامشزا- آرامشزدای خانواده براساس قرآن به روش تحلیل محتوا استخراج شدند. موافقت 97 و 95 درصدی خبرگان، در مقایسه با عوامل و گویهها، روایی محتوای این پرسشنامه را نشان میدهد. ارزیابی روایی و پایایی پرسشنامه به روش پیمایشی با انتخاب نمونۀ دردسترس 488 نفری انجام شد. در این پژوهش برای بررسی روایی مقیاس، از روش تحلیل عاملی استفاده شد. یافتههای بخش کمی پژوهش نشان میدهد عوامل شناساییشده بار عاملی بالا و معناداری دارند. در این میان عامل سلامت روانی-بیماری روانی با شاخص نیکویی برازش تعدیلشده (99/0)، موده-بیتوجهی (96/0)، تدبیرمعیشت-بیتدبیری در معیشت (97/0)، تامین نیازهای اولیه- تامیننشدن نیازها (96/0)، لباسبودن همسران برای یکدیگر-لباسنبودن (96/0)، رحمت-غضب (91/0)، حسن معاشرت-سوءمعاشرت (9/0)، ایمان-ضعف در ایمان (91/0)، رشدیافتگی-رشدنایافتگی (91/0)، انس-اعراض (9/0) نقش و مرز شفاف و مشخص-ابهام و اغتشاش در نقش و مرز (85/0) بهترتیب بیشترین میزان برازش را نشان دادند و برای کل الگو این شاخص 91/0 بود. بهمنظور بررسی پایایی پرسشنامه از روش همسانی درونی بهکمک آلفای کرونباخ استفاده شد و آلفای کرونباخ 98/0 به دست آمد. براساس یافتههای پژوهش میتوان گفت این پرسشنامه دارای روایی و پایایی بالایی است و عوامل منسجمی از آن به دست میآید که میتوان با کاربرد آن، عوامل آرامشزا- آرامشزدای خانواده را براساس قرآن مطالعه کرده و در پژوهشهای آتی و همچنین در تشخیص و درمان مسائل خانواده از آن استفاده کرد.
Research Aim: The aim of the present study was to design a model of sedative-depressant family factors in the Qur'an and to investigate its fit.
Research method: In this developmental study, mixed research method (qualitative-quantitative) and exploratory strategy were used. In the qualitative part of the research, content analysis method was used. Then, based on the identified factors, the conceptual model of the research was designed and a scale was prepared to measure the relaxing-relaxing factors of the family. Based on this model, it was prepared and validated. To evaluate the reliability of the questionnaire, the internal consistency method using Cronbach's alpha coefficient was used.
Findings: Data analysis in the qualitative part of the research led to the identification of 242 open source 53 sub-factors and 13 main factors as family peace factors. Cronbach's alpha coefficient in the experimental and final implementation stage was 0.88 and 0.98, respectively, and the alpha coefficient of 13 factors were all above 0.69 and for most factors was more than 0.80. The findings of the quantitative part of the study showed that the identified factors have a high and significant factor load and the obtained pattern shows a high fit to show the factors affecting family peace.
Conclusion: Factors affect the formation of family peace but have not been given the necessary attention. More attention to the calming and calming factors of the family based on Islamic culture is necessary for any action in the field of family.
خلاصه ماشینی:
تأثیرگذاری خانواده بر آرامش، سلامت و بهداشت روان افراد و جامعه بهقدری قابل توجه است که سالانه پژوهشهای متعددی دربارۀ شناخت مشکلات خانوادگی و چارهجویی برای آنها انجام میشود (اعتمادی و دیگران، 1393؛ احمدی، پناغی و صادقی، 1397؛ باوی و صفرزاده شیرالی، 1399؛ یارمحمدی واصل و رضایی والا، 1399؛ ایرانی، 1399).
نمرات 15 کارشناس خبرۀ دین و روانشناسی به مطابقت عوامل و گویهها با مستندات عامل, cvi, cvr 1, لباسبودن همسران برای یکدیگر, 1, 1 2, انس, 1, 1 3, رحمه, 1, 1 4, موده, 1, 1 5, حسن معاشرت, 1, 1 6, مدیریت مرزها, 1, 1 7, تأمین نیازهای اولیه, 87/0, 93/0 8, مدیریت و گشایش اقتصادی, 73/0, 87/0 9, تفاوت جنسیتی و نقشها, 1, 1 10, حکم (مشاوره), 6/0, 8/0 11, رشد, 87/0, 93/0 12, سلامت, 1, 1 13, ایمان, 73/0, 87/0 درنهایت برای بررسی اعتبار و بهمنظور سنجش همسانی درونی آن، آزمون در سه مرحله اجرا شده و دادهها بهکمک نرمافزار تحلیل شدند: در نمونۀ 40 نفری (مرحلۀ تحلیل گویه: برای به دست آوردن روایی صوری پرسشنامه و اینکه سنجیده شود پرسشنامه تا چه اندازه متناسب با زبان، ادبیات و فرهنگ خانوادۀ ایرانی است)، 60 نفری (اجرای پایلوت: برای به دست آوردن اعتبار پرسشنامه و حذف گویههای نامعتبر) و 488 نفری (اجرای اصلی).
ضریب آلفای کرونباخ برای 10 عامل این مقیاس عبارت است از: لباسبودن همسران برای یکدیگر (87/0)، انس و حسن معاشرت (81/0)، موده (94/0)، رحمه (91/0) مرزها و تفکیک نقشها (87/0)، سلامت (98/0)، تأمین نیازهای اولیه (88/0)، مدیریت اقتصادی (78/0، رشد عقلی و عاطفی (90/0) و ایمان (95/0)؛ بنابراین پرسشنامۀ عوامل آرامش زا و آرامشزدای خانواده براساس قرآن از اعتبار و روایی لازم برای سنجش این عوامل برخوردار است.