چکیده:
بارش یکی از اصلیترین عوامل وقوع سیلابها میباشد که به علت عدم پراکندگی مناسب ایستگاههای بارانسنجی و تازهتاسیسبودن برخی از این ایستگاهها در اکثر حوضههای کشور، استفاده از دادههای بارش با چالشی جدی روبروست. از این رو روشهای دورسنجی میتوانند یکی از گزینههای مورد استفاده در این زمینه باشند. در پژوهش حاضر، دادههای بارش بازتحلیلشده ERA5 برای حوضه آبریز کشفرود در گامهای زمانی روزانه و ماهانه مورد ارزیابی قرار گرفت و سپس هیدروگراف سیلاب آن، با استفاده از دادههای بارش ایستگاه زشک و پارامترهای مربوط به حوضه آبخیز زشک در نرمافزار HEC-HMS، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که دادههای بارش ERA5 دارای کمبرآوردی و بیشبرآوردی میباشد. و دادههای بارش در گام زمانی ماهانه ([0. 87-0. 99] R=) دقت بالاتری نسبت به روزانه ([0. 89-0. 62] =R) داشت و هیدروگراف جریان آن در مقایسه با هیدروگراف مشاهداتی قابل قبول (0. 49NSE= و 26. 46-=PBias) بود. پهنه سیلاب دبی دادههای بارش بازتحلیلشده ERA5 نیز نسبت به پهنه سیلاب دبی مرجع معادل 0. 07- بدست آمد که به دلیل کمبرآوردی دادههای بارش و به دنبال آن کمبرآورد شدن دبی اوج هیدروگراف آن در مدل HEC-HMS این نتیجه بدست آمدهاست. مطالعات آینده میتوانند در خصوص ارزیابی پهنه سیلاب حاصل از دادههای بارش محصولات مختلف در نرمافزار HEC-RAS باشند.
Precipitation is one of the main factors of floods which due to the lack of proper dispersion of the rain gauge stations and the newly established some of these stations in most basins of the country, the use of these precipitation data faces serious challenges . Therefore , the use of remote-sensing methods is one of the ways that can be used for these fields. In the present study, the reanalysis rainfall data of ERA 5 for Kashaf rood catchment were evaluated in daily and monthly time steps and then its streamflow hydrograph was evaluated by using the rainfall data of Zoshk station and the Zoshk watershed parameters in the HEC - HMS software . The results showed that the reanalysis rainfall data of ERA 5 underestimated and overestimated and also had better accuracy in monthly time step (R = [ 0.87 - 0.99 ] ) than daily one ( R = [ 0.89 - 0.62 ] ) ; and its flow hydrograph compared to the observational hydrograph was satisfactory ( NSE = 0.49 and PBias = -26.46 ). The flood zone of reanalysis precipitation data ERA 5 in relation to the reference flood zone was obtained equal - 0.07 , which was obtained due to the underestimation of precipitation data and the subsequent underestimation of its hydrograph peak flow in the HEC - HMS model . Future studies can be used to evaluate the flood zone resulting from precipitation data of various products in the HEC - RAS model.
خلاصه ماشینی:
1159 ERA٥ نيز نسبت به پهنه سيلاب دبي مرجع معادل ٠,١٩- به دست آمد که به دليل کم برآوردي داده هـاي بارش و به دنبال آن کم برآورد شدن دبي اوج هيدروگراف آن در مدل HEC-HMS اين نتيجه بـه دسـت آمده است .
در بررسيهاي صورت گرفته در پژوهش هاي پيشين ، مطالعـات متعـددي در زمينه اعتبارسنجي داده هاي بارش بازتحليل شده ERA٥ در سراسر جهـان (هوانـگ ٩ و همکـاران ، ٢٠١٩)، (يـوان و 10 همکــاران ، ٢٠٢١) و (وروپــاي ١١ و همکــاران ، ٢٠٢١) و نيــز در منــاطق مختلــف کشــور در محــدوده هاي اســتاني (عرفاني رحمت نيا و همکاران ، ١٣٩٧)، حوضـه اي (گرجـي زاده و همکـاران ، ١٣٩٨) و (عزيـزي مبصـر و همکـاران ، ١٣٩٩)) و کل کشور (مانند ايزدي و همکاران ، ٢٠٢١) صورت گرفته است ؛ امـا در زمينـه اسـتفاده از ايـن داده هـا در 1 Dasgupta 2 Mahanadi 3 Harrigan 4 Yang 5 Global Reach-Level Flood Reanalysis 6 Belabid Molkenthin و Trinh ٧ 8 Tra Bong 9 Hwang 10 Yuan 11 Voropay مدل هاي هيدرولوژيکي به ويژه در نرم افزار HEC-HMS و بررسي پهنه سـيلاب آن در مـدل HEC-RAS، تحقيقـات کمي انجام شده است .
بنابراين اهداف پژوهش حاضر عبارتند از: ١) ارزيابي دقت داده هاي بارش يادشده در حوضـه آبريز کشف رود با استفاده از داده هاي بارش ايستگاه هاي باران سنجي؛ ٢) بررسـي دقـت داده هـاي بـارش ERA٥ در نرم افزار HEC-HMS جهت برآورد هيدروگراف جريان در زيرحوضه زشک -ابرده ؛ ٣) بررسـي دقـت پهنـه سـيلاب برآورد شده در رودخانه زشک با استفاده از دبي پيک هيـدروگراف جريـان حاصـل از داده هـاي بـارش ERA٥؛ در راستاي اهداف مورد نظر تاکنون مطالعه اي در حوضه آبريز کشف رود و زيرحوضه زشک -ابـرده و رودخانـه زشـک صورت نگرفته است .