چکیده:
بهطورکلی منطقه غرب آسیا و خلیجفارس به علت وجود منابع عظیم انرژی و تنگه هرمز از مناطق مهم استراتژیک جهان است که همیشه از لحاظ امنیتی و اقتصادی دچار چالشهای متعددی بوده است، طی سالهای گذشته بهخصوص پس از پیروزی انقلاب اسلامی، جنگهای متعددی در این منطقه به وجود آمده، لذا در این مقاله سعی بر آن شده تا مسائل امنیتی و اقتصادی منطقه و خلیجفارس بر اساس الگوهای امنیتی مورد بررسی قرار گیرد، سؤال مطرحشده این است که نقش آمریکا در تأثیرگذاری بر این الگوها چگونه است؟ و فرضیهای هم که در این رابطه مطرح کردهایم چنین است که کشورهای منطقه با برقراری امنیت دستهجمعی با استفاده از الگوهای موجود میتوانند از تأثیر آمریکا جلوگیری کنند. در این پژوهش ضمن اشاره به پیمانهای موجود در این حوزه که عموماً تکبعدی و ناکارآمد هستند، میکوشیم تا با ترسیم وضعیت امنیتی حاکم بر منطقه، الگویی مناسب برای ترتیبات امنیتی همهجانبه و فراگیر ارائه دهیم. در پایان به این نتیجه خواهیم رسید که خلیجفارس از دیرباز همیشه مورد توجه قدرتهای بزرگ فرا منطقهای بوده بهطوریکه همیشه از این منطقه بهعنوان یک منبع درآمد مناسب استفاده کردهاند و تنها راه برقراری امنیت در این منطقه و جلوگیری از تأثیرگذاری آمریکا متوسل شدن به الگوی امنیت دستهجمعی است.
خلاصه ماشینی:
تأثير آمريکا بر الگوهاي امنيتي منطقه غرب آسيا با تأکيد بر حوزه خليج فارس 1 اکبر خزلي دريافت مقاله : ١٤٠٠/٠٢/١٨ پذيرش مقاله : ١٤٠٠/٠٥/٢٤ چکيده به طورکلي منطقه غرب آسيا و خليج فارس به علت وجود منابع عظيم انرژي و تنگـه هرمـز از منـاطق مهـم استراتژيک جهان است که هميشه از لحاظ امنيتي و اقتصادي دچار چالش هـاي متعـددي بـوده اسـت ، طـي سال هاي گذشته به خصوص پس از پيروزي انقلاب اسلامي ، جنگ هاي متعددي در اين منطقه به وجود آمده ، لذا در اين مقاله سعي بر آن شده تا مسائل امنيتي و اقتصادي منطقه و خليج فارس بر اساس الگوهاي امنيتـي مورد بررسي قرار گيرد، سؤال مطرح شده اين است که نقش آمريکا در تأثيرگذاري بر ايـن الگوهـا چگونـه است ؟ و فرضيه اي هم که در اين رابطه مطرح کرده ايم چنين است که کشورهاي منطقه بـا برقـراري امنيـت دسته جمعي با استفاده از الگوهاي موجود ميتوانند از تأثير آمريکا جلوگيري کنند.
در صـورت خـروج و يـا کـاهش نيروهاي فرامنطقه اي، محرک نيرومندي در اختيار برخي از کشورهاي منطقه (به خصـوص ايران ) در جهت ورود به هرگونه ترتيبات امنيتي جديـد در منطقـه قـرار خواهـد گرفـت (شهروز ابراهيمـي،١٣٨٦: ٢٢)؛ زيرا تنها در اين صورت است کـه کشـورهاي معتـرض بـه ايـن نتيجه خواهند رسيد که نگراني هاي آنان نيز از سوي ديگر کشورهاي منطقـه بـه رسـميت شناخته شده است ؛ بنابراين از لحاظ رواني نيز فضاي لازم براي ايجاد حـس همکـاري و تعامل ايجاد گرديده است .