چکیده:
هدف این پژوهش ارزیابی میزان تناسب توسعه کلانشهر تبریز برا اساس اصول زیستپذیری شهری است. پژوهش حاضر در زمره تحقیقات کاربردی است که با روش تحلیلی ـ موردی و رویکرد کمی انجام گرفته است. با توجه به ماهیت دادهها و عدم امکان کنترل رفتار متغیرهای موثر در مـسئله نیز از نـوع غیرتجربـی است. در ابتدا با استفاده از استانداردهای موجود، مقادیر مطلوب و ایدهآل هر کدام از شاخصهای عملیاتی تدوین و مقادیر هر شاخص در هر کدام از مناطق 10گانه استخراج شدند. جهت جمعآوری دادهها از روشهای اسنادی ـ کتابخانهای شامل منابع تفصیلی سرشماری نفوس و مسکن و آمارنامه کلانشهر تبریز (1396 ـ 1395)، طرح جامع (1395) و تفصیلی (1391) شهر تبریز و همچنین توزیع پرسشنامه و مشاهدات میدانی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آزمونهای تی تک نمونهای، تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA)، همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی چندگانه و آزمون تعقیبی شفه در نرمافزار SPSS استفاده شده است. به منظور مدلیابی معادلات ساختاری زیستپذیری با استفاده از معادلات ساختاری در نرمافزار Amos مهمترین متغیرهای اثرگذار توسعه (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، نهادی و زیستمحیطی) در ارزیابی زیستپذیری کلانشهر تبریز بررسی شد. نتایج پژوهش حاکی از ارزیابی ضعیف گویههای مذکور است به طوریکه تعداد کمی در وضعیت پایدار قرار میگیرد و در بقیه موارد شامل شاخصهای کالبدی، اقتصادی و زیستمحیطی در وضعیت ناپایدار قرار دارند. نتایج این پژوهش همچنین نشان میدهد توسعه کلانشهر تبریز دردهههای اخیر متناسب با اصول زیستپذیری نبوده و سهم مناطق از نظر برخورداری از شاخصهای زیستپذیری و پایداری یکسان نمیباشد.
The purpose of this study is to evaluate the appropriateness of the development of Tabriz metropolis based on the principles of urban viability. The present study is in the category of applied research that has been done with case-analysis method and quantitative approach. Due to the nature of the data and the impossibility of controlling the behavior of the effective variables in the problem is also non-experimental. Initially, using the existing standards, the desired and ideal values of each of the operational indicators were compiled and the values of each indicator in each of the 10 regions were extracted. To collect data, documentary-library methods including detailed sources of population and housing census and statistics of Tabriz metropolis (2016-2017), comprehensive plan (2016) and detailed (2012) of Tabriz, as well as distribution of questionnaires and field observations were used. Is. Data were analyzed using one-sample t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), Pearson correlation, multiple linear regression and Scheffe post hoc test in SPSS software. In order to model the structural equations of livability using structural equations in Amos software, the most important influential variables of development (economic, social, physical, institutional and environmental) in evaluating the viability of Tabriz metropolis were studied. The results of the study indicate a poor evaluation of these items so that a small number are in a stable state and in other cases, including physical, economic and environmental indicators are in an unstable state. The results of this study also show that the development of Tabriz metropolis in recent decades is not commensurate with the principles of livability and the share of regions is not the same in terms of viability and sustainability indicators.
خلاصه ماشینی:
در فرآيند پژوهش با استفاده از روش فراتحليل و تکنيک دلفي ، وضعيت تناسب توسعه شهر تبريز با رويکرد زيست پذيري شهري بررسي و شاخص هاي عملياتي استخراج و به ترتيب اثر ـ مداخله و اهميت در ٥ بعد اقتصادي، مديريتي، اجتماعي، زيرساختي و کالبدي-محيطي مشتمل بر ٥٤ شاخص کلي دسته بندي شد.
ارزيابي عوامل دلفي حاکي از اين است که در فرآيند ارزيابي تناسب توسعه کلان شهر تبريز با رويکرد زيست پذيري شاخص مديريتي ٤- گروه جغرافيا و برنامه ريزي شهري وروستايي، دانشکده ادبيات و علوم انساني، دانشگاه محقق اردبيلي .
به اعتقاد (٢٠١٨) Sen &Paul پيچيدگي و چندبعدي بودن موجب شده است که به سختي بتوان سطح زيست پذيري يک ناحيه را مورد بررسي قرار داد (٢٠١٨) Eldin et al با بررسي ابعاد زيست پذيري شهرهاي جديد مصر معتقد هستند که در حال حاضر شباهت ها و تنوع هاي ابعاد زندگي شهري در زمينه مورد بررسي شهرهاي مصر و مشکلات بيش تر مربوط به شيوه زندگي مردم وجود دارد و بايد با اقدامات ممکن در آينده ، شهر شيخ زايد را به يک شهر زيست پذير تبديل کرد.
در پژوهش حاضر بوميسازي شاخص ها از منظر گروه هاي هدف و توسعه دانش کاربردي به منظور شناسايي و جمع بندي ميزان تناسب توسعه کلان شهر تبريز با رويکرد زيست پذيري شهري مورد بررسي قرار گرفته است .