چکیده:
مسئله شهادت زنان از جمله مسائل مهم در حوزه مطالعات زنان است که بررسی دقیق آن گام مهمی در جهت اعتلای مفاهیم متعالی اسلام، کرامت بخشی به زنان و زدودن شبهه نابرابری حقوق زنان و مردان است. به جهت اهمیت موضوع، این مسئله از دیرباز مورد توجه پژوهشگران مسلمان و غیرمسلمان قرارگرفته است. از جمله برخی از مؤلفان دائره المعارف قرآن لیدن با استناد به آیه 282 بقره شبهاتی به مسئله شهادت زنان وارد نموده و عدم تساوی عدد زنان با مردان در شهادت دادن را یک تبعیض حقوقی و نقصان درحافظه زنان شمردهاند و احکام فقهی اسلام را با تلمود مقایسه کردهاند. این نوشتار با روش توصیفی– تحلیلی با بهرهگیری از منابع کتابخانهای در صدد پاسخگویی به این شبهات برآمده و به این نتایج دست یافته که در اسلام، زن و مرد دارای تکالیف و حقوقی هستند که مدقانه، حکیمانه و به صورت تساوی و براساس مصالح جعل شده و مسئله شهادت زنان، از جمله تکالیف موضوعه ایشان و کاملاً اختیاری است که اختلاف در عدد با مردان، سبب نقصان حافظه زنان و تبعیض و نابرابری حقوق نیست کما اینکه در مواردی نیز فقط زنان از حق ادای شهادت برخوردارند. یکسونگری در استفاده از منابع، تکیه نمودن بر منابع اهل سنت، ارائه تحلیل سطحی و حدسی، قیاس نادرست قرآن و تلمود و خلط در مسائل حقوقی از سوی مستشرقان، منجر به دیدگاه ناصواب ایشان در شهادت زنان شده است
One of the important issues in the field of women's studies is woman's testimony; therefore, its accurate investigation is an important step in the direction of raising the sublime concepts of Islam, dignifying woman, and removing the doubt of the inequality of the rights of woman and man. And because of the importance of this issue, it has long been the focus of Muslim and non-Muslim researchers. Some of the authors of the Leiden Qur'an Encyclopedia, referring to verse 282 of Surah Al-Baqarah, have raised doubts on the issue of women's testimony and considered the unequal number of women and men in testifying as a discrimination in law and (an indication to) lack of women's memory, by comparing Islamic jurisprudence to the Talmud. This article tries to answer these doubts with a descriptive-analytical method through the library sources. And it has reached the results that in Islam, men and women have duties and rights which have been legislated wisely and in an equal manner and based on their interests. And the issue of women's testimony, is among their legitimate duties and it is completely optional so the difference in number with man does not mean woman's lack of memory or discrimination and inequality of rights. In some cases, only woman has the right to testify. One-sidedness in the use of sources, presentation of superficial and conjectural analysis, incorrect comparison between the Quran and Talmud, and confusion of Orientalists in legal issues have led to their incorrect view on the women's testimony.
خلاصه ماشینی:
نقد شبهات دايرة المعارف قرآن ليدن دربارة شهادت زنان با استناد به آيه ٢٨٢ سورة بقره ١ علي قانعي اردکاني ٢ طيبه حيدريراد تاريخ دريافت: ۱۳۹۹/۱۱/۲۰ | تاريخ پذيرش: ۱۴۰۰/۰۸/۱۵ چکيده مسـئله شـهادت زنان ازجمله مسـائل مهم در حوزه مطالعات زنان اسـت که بررسـي دقيق آن گـام مهمي در جهـت اعتلاي مفـاهيم متعـالي اســلام ، کرامـت بخشــي ـبه زـنان و زدودن شـبهه نابرابري حقوق زنان و مردان اسـت .
ازجمله برخي از مؤلفان دايرة المعارف قرآن ليدن با اسـتناد به آيه ٢٨٢ سـورة بقره ، شـبهاتي به مسـئله شـهادت زنان وارد نموده و عدم تساوي عدد زنان با مردان در شهادت دادن را يک تبعيض حقوقي و نقصـان در حافظه زنان شـمرده اند و احکام فقهي اسـلام را با تلمود مقايسـه کرده اند.
حّلاق ١، «حدود الهي » از ريچارد کيمبر٢ و «شـهادت » از اندرو ريپين ٣، به مباحث حقوقي زنان ، ازجمله شـهادت و گواهي دادن پرداخته اسـت ؛ علاوه بر اين ، مدخل هاي ديگري نيز به صـورت غيرمستقيم به بحث نوشتار حاضر مربوط است که عبارتند از: «شـهيد» (٢٨٢ :٣ v ,٢٠٠٤ ,Raven) و «سـيره و قرآن ».
از نظر اصـطلاحي ، هر يک از فقها و حقوق دانان تعاريفي از شـهادت ارائه داده اند که به برخي از آن ها اشاره ميشود: در فقه با توجه به اينکه تعريف شرعي از «شهادت » نشده ، بعضاً تعاريف ابتکاري با توجه به احکام و آثار، از «شـهادت » ارائه شـده اسـت ؛ ازجمله صـاحب جواهر (م ١٢٦٦ ق) مي گويد: شـهادت عبارت اسـت از خبر دادن شـخصـي غير از حاکم به صـورت قطعي ، در مورد حقي که بـه نفع ديگري الزام آور بـاشـــد.