چکیده:
سرزمین ایلام، صاحب فرهنگ و تمدنی اصیل و تاریخی چند هزار ساله است. وجود تپه های باستانی و کاوش های انجام گرفته در منطقه ایلام توسط باستان شناسان مانند دیو افولا، جورج کامرون، پرفسور والترهنیس و... نقش منطقه ی ایلام (ایلام کنونی) را در ظهور و بنیان تمدن و شکل گیری امپراطوری ایلام باستان و پیوند آن با مناطق (خوزستان) تأیید نموده اند .برخورد فراز و نشیب های انسان اولیه در کوهها و غارهای زاگرس در مراحل غارنشینی و عصر شکارورزی نشانه هایی از این ادعا هستند. کوه هایی مانند کبیرکوه، دینار کوه، سیاه کوه و... با وجود رودخانه های دائمی مانند سیمره، کرخه، دز و... داشتن منابع عظیم کانی و نباتی و گیاهی و چشمه سارها در دامنه های طبیعی و اقلیم آن و صعب العبور بودن منطقه، مکان امن و مناسب برای زیست انسان های نخستین در منطقه ایلام بوده است. این مهم را به عنوان یکی از عمده ترین دلایل استمرار زندگی برای مردم منطقه ایلام می توان پذیرفت. این منطقه یکی از قدیمی ترین مراکز سکونتگاهی به صورت های غارنشینی، کوچ نشینی و یکجا نشینی در فلات ایران می باشد. ایلام موجد یکی از کهن ترین سلسله های شاهی در تاریخ فلات ایران می باشد. ولی تحقیقات و پژوهش هایی که در تاریخ، فرهنگ و... این سرزمین انجام گرفته است کافی نیست. و علی رغم کاوش ها و بررسی های انجام شده هنوز گفتنی های زیادی در رابطه با مردمان این سرزمین وجود دارد که در پرده ای از ابهام باقی مانده است. مکان های زیادی در منطقه ایلام کنونی وجود دارد که کاوشی روی آن ها صورت نگرفته و متأسفانه حفاری هایی غیرمجاز خسارات جبران ناپذیری به فرهنگ و تمدن این منطقه وارد نموده است که قابل جبران نمی باشد. امید است مسئولین ذیربط به این مهم توجه وافر داشته و در شناسایی و کاوش و تحقیق و حفاظت آثار تاریخی، موجود جدیت و برنامه ریزی بیشتری انجام دهند. در صورت عدم توجه و استمرار تخریب به مرور زمان این آثار با ارزش فرهنگی که میراث چندین هزار ساله ی این مرز و بوم می باشد از بین خواهند رفت. در این مقاله تلاش شده تا بخشی از یافته های پژوهشی مرتبط با تمدن وفرهنگ ایلام در محدوده ی جغرافیایی شمال غربی این سرزمین باستانی ارائه شود.
خلاصه ماشینی:
در اين عصر ايلامي ها از همسايگان غربي 3 مانند سومري ها و سامي ها از نظر تمدن پايين تر بوده اند، زيرا کشور آنان کوهستاني بود و راه هاي ارتباطي جهت تجارت وجود نداشت .
پس از آن ايلام با آشور هم جوار گرديد و نتيجه ي اين 4 همسايگي رقابت هاي شديد طرفين جهت سيادت بر ديگري بود که منجر به وقوع جنگ هايي بين آنان شد.
سرانجام ايلام که بيهوده مي کوشيد قدرت خود را هم چنان حفظ کند، به دست يکي از شاهان سلسله ي چهارم به نام نبوکدنصر (بخت نصر) اول طي جنگ هاي سختي شکست خورد و شوش به تصرف آنان در آمد و مجسمه ي مردوک را فاتحانه به معبد خود در بابل باز گردانيد.
با اين که بابل در آن زمان توسط دولت آشور و ايلام به شدت ضعيف و بي قدرت گرديده بود، اما توانست نيم استقلال خود را حفظ نمايد.
م ) به سلطنت رسيد او به سواحل ايلام دست اندازي کرد و زماني که مشغول تاراج سواحل دريايي ايلام بود، ايلامي ها تحت فرماندهي کالودوش ، شمال بابل را عرصه تاخت و تاز خود قرار دادند و حتي پسر پادشاه را نيز اسير کردند.
اين پادشاه به محض قدرت رسيدن سر و ساماني به قشون ايلام داد که بابل براي اتحاد با ايلام بر ضد آشور پيش قدم گرديد و از خزاين خود وجوهي جهت تجهيزات به ايلام داد و جنگ سختي بين طرفين در گرفت که به علت مقاومت هر دو طرف نتيجه اي عايد نشد و هر کدام به مقر اصلي خود مراجعت نمودند.