چکیده:
معماری سنتی یکی از مهمترین هنرهای اسلامی است، هنری که ارتباط دوسویه ای با هویت و فرهنگ دارد. در واقع باورها و اعتقادات ایرانی – اسلامی بر معماری سنتی تاثیر بسیار زیادی داشته و معماری سنتی نیز آیینه ای تمام نما برای تجلی فرهنگ و هویت ایرانی - اسلامی است.در این مقاله ابتدا هویت و هویت ایرانی – اسلامی تعریف شده و سپس به بررسی رابطه ی هویت ایرانی – اسلامی و معماری سنتی پرداخته و هدف آن تحلیل ویژگی های هویت ایرانی – اسلامی و جلوه ی آن در معماری سنتی بوده است. یافته های این مقاله نشان می دهد که معماری سنتی معرف باورها و فرهنگ ایرانی –اسلامی بوده و در آن به نکات و اعتقادات این فرهنگ مانند صله ی رحم . مهمان نوازی. حفظ حریم زن و مرد و ... توجه شده و معمار اسلامی بر اساس باورهای هدایتگر فرهنگ ایرانی که ریشه در اسلام دارد به خلق آثار خود پرداخته است و نمود آن در عناصر معماری مانند هشتی.سردر.ساباط و... مشهود است .
خلاصه ماشینی:
توجه شده و معمار اسلامي بر اساس باورهاي هدايتگر فرهنگ ايراني که ريشه در اسلام دارد به خلق آثار خود پرداخته است و نمود آن در عناصر معماري مانند هشتي.
هنر شايراني هنري سرشار از نبوغ اصيل ايراني است و قومي که چنين هنري را به وجود مي آورد بايد غريزه و نبوغي از آن خود داشته باشد و هنرش نيز نمي تواند تنها تلفيقي از عناصر برگرفته از فرهنگ هاي ديگر باشد ، اين نکته بر اين دلالت دارد که معماري ديني واجد رسالتي است تا ارزش هاي کهن فرهنگي را درون خويش پاس دارد و بر اين اساس عنصري هويت بخش در ساختار فرهنگي شمرده شود،چنانچه همگوني فرهنگ و معماري در آثارمعماري جهان مشاهده مي شود(حبيب و همکاران ،١٣٨٧: ١٥) اما مفهوم هويت از نظر برخي صاحبنظران نيز قابل توجه خواهد بود .
معماري سنتي مراد از مباني معماري سنتي ايراني عبارت است از اصول و ارزش هايي اکه اولا ريشه در اعتقاد و باورهاي آسماني و معنوي ايرانيان داشته و ثانيا بدون انقطاع تاريخي در اثر ممارست و حقيقت جويي و نوگرايي ايرانيان در تماس با ساير تمدن ها بر پايه ي جهان بيني اسلامي –ايراني و در بستر فرهنگ و با پويايي و تصفيه و تکامل دائمي هدايتگر و راهنماي پديدآورندگان آثار برجسته ي معماري و شهري بوده و ثالثا مي توان به عنوان اصولي ثابت از آنها ياد کرد که البته همواره تفاسير و تجليات کالبدي نو و متناسب با زمان و مکان از آنها ظهور و بروز نموده است (نقي زاده ، ١٣٧٨ ).