چکیده:
مهر به عنوان یکی از حقوق اسلامی در عقد نکاح واجب بوده و بر لزوم پرداخت آن از سوی زوج تاکید شده است. بهمجرد وقوع عقد نکاح ملکیت مهر برای زوجه ثابت میگردد و بنا بر نظر جمهور فقها زوجه در تمامی مهر میتواند تصرف کند؛ اما مطابق رأی غیر مشهور زوجه نمیتواند قبل از نزدیکی و یا دیگر اسباب استقرار مهر در تمامی آن تصرف کند. با توجه به ملکیت زوجه بر مهر زوج ضامن است آنرا بدون عیب و سالم به زوجه تحویل نماید و چنانچه عین مهر قبل از عقد معیوب بوده یا پس از آن معیوب شود، زوج ملزم به پرداخت خسارت است. بنا بر قول مشهور فقها ضمان مزبور از نوع ضمان ید بوده و در صورت تلف یا معیوب شدن عین مهر، زوج ضامن مثل یا قیمت مهر میباشد؛ در عین حال برخی قائل به ضمان معاوضی بوده و زوج را ضامن مهرالمثل میدانند.
Al-Mahr (dower) is obligatory as one of the Islamic rights in marriage contract. As soon as the marriage takes place, the property of the dower is proved for the wife and the wife will have the right to take possession of it. According to the wife's property on the dower, the husband is the guarantor to deliver the dower to the wife without any defects, so If the dower is defective before marriage or becomes defective after marriage, the husband is required to pay recompense. According to the publicity saying of the jurists, this guarantee is a kind of warrantor hand, at the same time, some jurists believe in an exchange guarantee. According to popular belief, in case the dower is lost or damaged, the husband is the guarantor of the dower or the price of the dower. But according to the exchange guarantee, the husband is the guarantor of the pseudo-dowry.
خلاصه ماشینی:
بحث در اين است که آيا زوجه تمام مهر را با عقد مالک ميشود؛ هر چند ملکيتش قبل از نزديکي مستقر نگردد؟ يا اين که به مجرد عقد فقط مالک نصف مهر ميشود و استقرار نصف ديگر آن متوقف بر نزديکي است ؟ جمهور فقهاي اهل سنت از حنفيه ، شافعيه و متأخرين حنابله معتقدند در نکاح صحيح ، مهر با عقد واجب مي گردد و زن به مجرد عقد، مالک مهرالمسمي ميگردد و اگر مسمي باطل باشد، مالک مهر المثل مي شود؛ به دليل قول خداوند متعال که مي فرمايد: «و ءاتوا النساء صدقاتهن نحله » (نساء / ٤) اگر زوجه مالک نبود، امر به تسليم مهر به او نميشد.
پس ضمان زوج نسبت به مهر از نوع ضمان يد است (ابن قدامه ، بيتا، ٧٠٥/٦ – شربيني، بيتا، ٢٢٧/٣ - نجفي، بيتا، ٣٩/٣١ ) اما برخي فقهاي اهل سنت از جمله شافعيه در قول اصح که ضمان زوج نسبت به مهر را از قبيل ضمان معاوضي ميدانند، معتقدند که در صورت تلف يا معيوب شدن مهر قبل از قبض ، مهرالمسمي منفسخ خواهد شد و چنان است که گويي مهر در نکاح تعيين نشده و زوجه پس از وقوع نزديکي مستحق مهرالمثل ميگردد؛ زيرا مهر با عقد معاوضي مملوک گشته و به مثابه مبيع در دست بايع است (شربيني، بي - تا، ٢٢٧/٣).