چکیده:
با تأسیس حکومت پهلوی توسط رضاشاه در سال 1304ش. ابعاد مختلف دولت دستخوش تحولاتی شدند و سازماندهی جدیدی پیدا کرد. نظام مدیریت تقسیمات کشوری یکی از این ابعاد بود که با توجه به ماهیت حکومت جدید سازماندهی نوینی یافت. بر این اساس، این پژوهش درصدد است تا با استفاده از روش تحقیق تاریخی و بهکارگیری اسناد و مدارک آرشیوی، نشریات و دیگر منابع تاریخی، به این پرسش پاسخ دهد که سازماندهی نظام مدیریت تقسیمات کشوری در عصر پهلوی اول پیش از تدوین قانون تقسیمات کشوری در سال 1316ش. چگونه صورت گرفت و اهداف آن چه بود؟ یافتههای تحقیق نشان میدهد حکومت پهلوی اول طی یکروند دوازدهساله و پیش از تدوین قانون تقسیمات کشوری در سال 1316ش. از طریق وضع نظامنامههای جدید، تغییر در ساختار وزارت داخله، تغییر نام شهرها، الحاق یا تفکیک شهرها، بخشها و روستاها و تغییر عناصر اجرایی تقسیمات کشوری موفق به سازماندهی نظام مدیریت تقسیمات کشوری و ایجاد تغییرات در آن حوزه با هدف تمرکز امور در پایتخت کشور و حمایت و پشتیبانی از برنامههای نوگرایانه حکومت شد.
With the establishment of the Pahlavi government by Reza Shah in 1304 A.H. Various aspects of the government changed and found a new organization. The management system of the country's divisions was one of these dimensions, which received a new organization according to the nature of the new government. Therefore, this research is trying to answer the question by using the historical research method and archival documents, publications, and other historical sources, that the organization of the management system of country divisions in the first Pahlavi era before the drafting of the Law of Country Divisions in 1316 A.H. How was it done and what were its goals? The findings of the research show that the first Pahlavi government during a twelve-year process and before the drafting of the law of country divisions in 1316 AH. By establishing new regulations, changing the structure of the Ministry of Interior, changing the names of cities, annexing or separating cities, districts, and villages, and changing the executive elements of the country's divisions, he succeeded in organizing the management system of the country's divisions and making changes in that area to concentrate affairs in the country's capital and support for the government's modernist programs.
خلاصه ماشینی:
احمدشاه همچنين در راستاي سازمان دهي نظام مديريت تقسيمات کشوري ايران در فرمان ١٤ رمضان سال ١٣٢٩ به وزارت داخله مأموريت داد تا نسبت به تهيه و تنظيم نقشه اداري دولت و تقسيمات جزء ايالات و ولايات از طريق تشکيل کميسيوني به رياست وزير داخله اقدام نمايد (قانون دولت عليه ايران ، ١٣٣١ق .
٢. سازمان دهي نظام مديريت تقسيمات کشوري در اوايل دوره پهلوي اول ١٣١٦-١٣٠٤ ش سال هاي حکومت رضاشاه دوران ايجاد يک نظام جديدي بود که پايه و اساس آن بر ارتش نوين ، بوروکراسي دولتي و پشتيباني دربار بنا شده بود (آبراهاميان ، ١٣٨٣: ١٧١-١٦٩).
ازآنجاکه دولت پهلوي اول اولين دولت مدرن ايراني محسوب ميشد بنابراين در طي سال هاي پيش از تصويب قانون جديد تقسيمات کشوري در سال ١٣١٦ش اقداماتي را در راستاي ايجاد تغييرات در نظام مديريت تقسيمات کشوري انجام داد که بر مبناي اهداف نوگرايانه اين حکومت بود که در ادامه به آن ها پرداخته خواهد شد.
از اين جهت اساس نامه وزارت داخله اي که وظيفه مديريت تقسيمات کشوري دوره پهلوي اول را به عهده داشت با توجه به تحولات اداري ايجاد شده در سال هاي آغازين اين حکومت در سال ١٣١٠ش .
يکي از قسمت هاي مهم و جديد وزارت داخله در حوزه اداره تقسيمات کشوري، «ادارات ايالتي و ولايتي» بود که وظيفه هدايت و راهبري «ايالات »، «ولايات »، «بلوک» و «دهات » ايران را که در ماده هشتم اين اساس نامه با عنوان «حوزه بندي اداري و تشکيلات ايالات و ولايات مملکت ايران » به آن پرداخته شده بود را به عهده داشت .