چکیده:
علی رغم اهمیت روزافزون گردشگری و پتانسیلهای آن در جمهوری اسلامی ایران، این صنعت هنوز جایگاه مسلم خود را در میان
رقبای منطقهای نیافته و به دلیل مواجهه با موانع و مشکلات زیرساختی و ساختاری- اداری، اقدامات توسعهای آن تاکنون با جدیت
دنبال نشده است. اگرچه ایران به دلیل تنوع و تعدد جاذبههای مذهبی، میتواند به عنوان یکی از قطبهای گردشگری هویت ساز در
نظر گرفته شود، اما این امر کافی نبوده و تا زمانی که زیرساختهای مساعد و مطلوب برای میزبانی گردشگر فراهم نباشد، جاذبهها،
هر چه قدر هم منحصربه فرد، توانایی عرض اندام ندارند. پژوهش حاضر با اتخاذ رویکرد مروری مطالعات کتابخانهای و بررسی اسناد
بالادستی و با برگزاری مصاحبهها و نشستهایی با ذی نفعان و متخصصان امر ضمن تبیین اهمیت صنعت گردشگری، به ویژه
گردشگری مذهبی در سطح ملی و بین المللی و همچنین جایگاه آن در اسناد بالادستی و قوانین توسعهای نظام، وضعیت این
صنعت را در چارچوب آمار و اقتصاد کلان بررسی نموده و با پیش بینی ظرفیتها و فرصتهای پیش روی گردشگری در کشور و
همچنین وضعیت زیرساختها و تأسیسات روبنایی فعال در این صنعت، به تشریح پیشینه ساختاری گردشگری، سازمانها و نهادی
ذی ربط، بازارها و افق آینده این صنعت پرداخته است. سپس با توصیف الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت و جایگاه صنعت گردشگری
در تحقق مؤلفههای این الگو، ضمن توصیف ماهیت عناصر مختلف سیستم در سطوح مختلف به تشریح نقش آنها از منظر این ابعاد
در حوزه گردشگری مذهبی پرداخته و جایگاه بالقوه ذی نفعان و ذی نقشان مختلف در هر دو طرف عرضه و تقاضای گردشگری
مذهبی را به تفکیک عناصر این دو بخش مورد طرح و بحث قرار میدهد. پژوهش حاضر با روشن نمودن نقش بالقوهای بازیگران در
سطوح مختلف سعی در رفع این موانع و فراهم کردن بسترهای توسعه گردشگری مذهبی در جمهوری اسلامی ایران نموده و
می تواند مرجع مناسبی در جهت هدایت و پیشبرد فعالیتهای اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی در عرصه گردشگری باشد.