چکیده:
مکان به عنوان ارزش محسوس نقش رکيني در ايجاد فضا بعهده دارد و البته فضا قلمرويي چندبعدي است
که موقعيت نسبي، ماندگاريهاي زماني و جهت پديده ها، در آن منعکس است . بستر اصلي طرح هويت
مکاني يعني همان خصيصه اي که با حافظۀ تاريخي طبيعي زماني مکان ها بشدت در ارتباط است با چنين
مفهومي گره خورده و در يک سرزمين ، بوجود آورندة متن جغرافيايي (Geographical text) در آن فضاست .
به عبارت ديگر، چشم اندازهاي سرزميني، متون نانوشتۀ جغرافيايي هستند که ميتوان آنها را متني مکاني در
نظر گرفت ، لذا با توجه به تنوعي که در طبيعت وجود دارد، با متون جغرافيايي متعددي روبرو هستيم که
هرکدام ويژگيهاي تاريخي و فرايندهاي جاري آن قلمرو را تعريف ميکنند.
ايران سرزمين متکثري است که تنوع و تفاوت هاي سرزميني، سبب بسترسازي تبلور سيستم هاي اجتماعي و
فرهنگي متعدد و متفاوت ، از هردينگ هاي روان مدني (کوچنده ها) و جنگل نشيني تا هردينگ هاي روستايي
و شهري در قلمرو مدنيت گرم و سرد را در برگرفته و همين امر برخلاف انتظار معمول پايداري فرهنگي
اين سرزمين را در طول تاريخ تضمين نموده است .
با اين وصف پرسش اصلي در مقولۀ پايداري فرهنگي يک جمع متکثر با فرهنگ ها، زبان ها، اقوام و نحله هاي
گوناگون فکري، هنوز مطرح است و در اين مجال سعي بر آنست که با تمسک به اصل تنوع ٤ در اکولوژي
محيطي، چرايي و چگونگي شکل گرفتن اين واحد نيوتوني تبيين گردد.
اين مقاله که برگرفته از يک طرح پژوهشي در دانشگاه اصفهان است سعي دارد با اتکا به تحليلي سينماتيک
بر اساس اصول تعريف شده برتالنفي، علل کلي اين تفاوت هاي اجتماعي به ظاهر افتراق آميز را در چهارچوب
نظريۀ ورف در قالب متون جغرافيايي فضا بيان دارد.
نتايح حاصل از اين تحقيق نشان ميدهد که :
- اگرچه هر تکثر و تنوع ميتواند عامل افتراق و جدايي باشد و اصولا تفاوت ها، افتراق آفرين و تفکيک کننده
هستند ولي هميشه چنين نيست و هويت هاي مشترک مکاني سبب ايجاد فضايي ترامتني ميشود که در
قالب کلي واحد، سينرژي اجتماعي ٥ را شکل ميدهد.
- حافظۀ تاريخ طبيعي در ايران مرکزي فضاي بينامتني از الومتري يخ و سطح مدني شهري و روستايي تعريف
ميکند که بستر مشترک هويت مکاني آنهاست .
- هستۀ ايران مرکزي جرم مضاعف و منظومۀ تمدني ايران را تبلور داده و خرده مدنيت هاي متنوع فرهنگي در
مدار اين منظومۀ سياره اي قرار داشته و مجموعۀ منظومۀ تمدني ايران را با خصيصه اي آيينه اي بوجود مي -
آورند