چکیده:
ادبیات تطبیقی راهی برای بهتر شناختن خویشتن است و با اطلاع داشتن از آثار ادبی جهان و مقایسه آنها با یکدیگر میتوان افق نگاه و اندیشه گستردهتری به دست آورد. محمود دولتآبادی و نجیب محفوظ، دو نویسنده برجسته معاصر ایران و مصر هستند که ادبیات داستانی این دو کشور مرهون فعالیتهای ادبی این دو داستاننویس بزرگ است. پرداختن به مسایل و مشکلات جامعه و مردم، بهویژه طبقات متوسط و فقیر جامعه، سیاست و اجتماع، استعمارستیزی و نگاه به زن، از جمله همسانیهای این دو نویسنده است که سعی کردهاند در داستانهای خود آن را بیان کنند. با بررسی بافت و طبقات اجتماعی مشخص شد که هدف اصلی دو نویسنده، رهایی مردم خویش از بند فقر، فلاکت و بیعدالتی است و طبقه متوسط ستون اصلی جامعه هستند. همچنین، با مطالعه آثار محمود دولتآبادی و نجیب محفوظ دریافتیم زنان بازیچه هوسرانی مردانند و در اکثر داستانها، نقش زنان، نقشی تحقیر شده و منفی است. در این داستانها، نگاه دو نویسنده به زنان به جز مادر، نگاهی تیره و منفی است.
خلاصه ماشینی:
امـا در تعريف ادبيـات مذهبـي گفته انـد: «ادبيـات مذهبـي يکـي از گونه هـاي ادبـي اسـت کـه متأسـفانه کمتـر مورد توجـه قرار گرفته اسـت ، در حالـي کـه تقريبـا در تمـام زبان هـا رايج اسـت و شـاخه هاي متعـددي دارد؛ ماننـد: تحميديـه (اشـعار در حمـد و سـتايش خـدا)، توحيديـه (شـعر در بيـان يگانگـي و وحدانيـت خـدا)، سـتايش ائمـۀ اطهار، خلفا، بـزرگان دين و نيـز مولودنامه هـا و معراج نامه ها کـه در آن هـا بـه شـرح تولـد و معـراج پيامبـر(ص ) پرداخته انـد» (محسـني نيا و پوريزدان پناه کرمانـي ، ١٣٨٨: ٤٠).
همچنيـن ، «از ايـن گـروه مي تـوان بـه شـاعر دورة جاهلـي و اسـلام ، کعب بـن زهيـر اشـاره کـرد کـه قصيـدة معـروف بـردة را ـ کـه يکـي از مشـوبات اسـت ـ بـراي معذرت خواهـي سـرود و مـورد قبـول حضـرت (ص ) قـرار گرفـت و ايشـان بـردة خويـش را بـه عنـوان صلـه بـه وي بخشـيد» (ترجانـي زاده ، ١٣٣٧: ١٢٣).
ب ) ناصـر محسـني نيا و آرزو پوريزدان پنـاه کرمانـي در مقالـه اي بـا عنـوان «بررسـي تطبيقـي مدايـح نبـوي در شـعر جمال الديـن عبدالـرزاق اصفهانـي و احمـد شـوقي » (١٣٨٨) کـه در شـمارة سـوم از سـال اول پژوهشـنامۀ زبـان و ادبيـات فارسـي چـاپ شده اسـت ، ضمـن گفتـاري دربـارة مـدح نبـوي به بررسـي وجـوه افتـراق و اشـتراک بيـن ترکيب بنـد جمال الديـن عبدالـرزاق و نيـز همزيـۀ نبويـۀ احمـد شـوقي پرداخته انــد.
در بيـت زيـر نيـز شـاعر ضمـن بيـان هميـن نکتـه بـه حديثـي اشـاره دارد و مضمـون آن بـر ايـن شـرح اسـت کـه خداونـد متعـال ايشـان را ادبـي نيکـو عطا نموده اســت : «وأدبـه المهيمـن فـي صبـاه وجملــه بأخــلاق عظــام » ٍ (همان : ٤٦).