چکیده:
پدیدارشناسی با تحقیقات هوسرل آغاز شد؛ از همان زمان سیر تکاملی خود را آغاز کرد و توسط فلاسفه دیگر گسترش یافت. این سیر تکاملی با تلاش هایدگر ادامه پیدا کرد و به اوج رسید. یکی از جایگاههای برجستۀ مطالعۀ هستی، روزمرگی و فضا در عرصۀ پدیدارشناسی، در بررسی شخصیّت رمانهاست؛ بهویژه در شخصیّت زنان ایرانی که به دلیل وظایف همسرداری و خانهداری دچار روزمرگی شده، وجود اصیل خود را به فراموشی سپردهاند. در این پژوهش که به روش تحلیلی- توصیفی صورت گرفته، شخصیّت زری بهعنوان زن خانهدار بررسی شدهاست. نتایج تحقیق حاکی از آن است که وجود زری از آغاز تا پایان رمان، سه مرحله را طی میکند. 1- مرحله غفلت و واقعیت انسانی تنزّلیافته؛ 2- مرحله ترس وآگاهی، پوچی و ناامیدی در نتیجه عوامل درونی و بیرونی؛ 3- مرحله تحوّل از واقعیت انسانی1 تنزّلیافته به واقعیت انسانی اصیل. بنابراین وجود زری درنتیجۀ روزمرگی دچار پوچی، اندوه و حدیث نفس فراوان با خود است؛ حدیث نفسی که هایدگر از آن با عنوان وجدان یاد میکند، بعد از مرگ یوسف، موجب رهاشدن زری از واقعیت انسانی تنزّلیافته و درنهایت پیبردن به وجود اصیل خود میگردد.
Phenomenology began with Husserl's research; From that time, it began its evolution and was expanded by other philosophers. This evolution continued and reached its peak with Heidegger's efforts. One of the prominent positions of the study of existence, everyday life and space in the field of phenomenology is in the examination of the personality of novels; Especially in the personality of Iranian women, who have been subjected to everyday life due to the duties of being a wife and housekeeper, they have forgotten their original existence. In this research, which was carried out by analytical-descriptive method, Zari's character as a housewife has been investigated. The research results indicate that Zari's existence goes through three stages from the beginning to the end of the novel. 1- the stage of neglect and degraded human reality; 2- The stage of fear and awareness, emptiness and despair as a result of internal and external factors; 3- The stage of transformation from degraded human reality to authentic human reality. Therefore, Zari's existence as a result of everyday life is full of emptiness, sadness and self-doubt; The hadith of the soul, which Heidegger refers to as conscience, after Yusuf's death, causes Zari to release himself from the degraded human reality and finally realize his original existence
خلاصه ماشینی:
«سووشون رماني است تاريخي، هنري، حماسي، رمزي و رئاليستي با رگه هايي از رمانتيسم » (رنجبر، ١٣٩١: ٩٣)؛ در کنار لايه هاي روايي، رمزي، تاريخي و سياسي اين اثر، بايد به ايـن مسأله پرداخته شود که هستي و وجود اصيل زن در اين اثر چگونه نمود يافته است ؟ در زمينۀ پيشينه پژوهش ، درياره رمان سووشون و فلسفۀ هايدگر مستقلا آثار متعدد و برجسته اي نوشته شده است که در زير به برخي از آن ها اشاره ميگردد؛ اما درخصوص تحليل شخصيت زري براساس ديدگاه وجودي هايدگر اثري منتشر نشده است .
در دل بـه بـيعرضـگي خودش نفرين کرد و انديشيد: زن هاي پخمۀ مثل من هم چنين بايند!» (دانشور، ١٣٤٨: ٣٧) - سرسپردگي به کسان يا ديگران (آن ها) در اين مرحله ، واقعيت انساني «هستياش توسط ديگران در برگرفته شده است » (راتال ، ١٣٩٢: ٧٩ و ٨٠)؛ بنابراين ديگران يا آنها براي زري تعيين تکليف ميکنند؛ يکي از اين ديگران مؤثر در هستي زري، ابوالقاسم خان ، برادر يوسف است ؛ رفتن به مهماني خارجيها بعد از جشن عقد دختر حاکم به خواست ابوالقاسم خان بود، وگرنه زري در باطن تمايلي به حضور در اين جشن نداشت و حتي با خود فکر ميکند او را به قتلگاه ميبرند: «صداي طبل و شيپور آمد و کلنل و حاکم از جلو و مهمان ها بـه دنبـال از چـادر درآمدنـد.
زري در اين مرحله اگرچه همچنان داراي واقعيت انساني تنزل يافته است ؛ اما زمينه هاي تحول اساسي در وجودش ايجاد ميشود که در نهايت منجر به دست يافتن زري به هستي اصيل در مرحلۀ سوم ميگردد.