چکیده:
هدف: هدف پژوهش حاضر، پیش بینی گرایش به مصرف مواد بر مبنای انتظارات پیامد، نظارت والدینی و پایداری در برابر تاثیرات همسالان بود. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش را دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی تهران در سال 1399-1398 تشکیل دادند که از بین آنها تعداد 419 نفر از طریق روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های خطرپذیری جوانان، ارزیابی شناختی وقایع خطرساز، پایداری در برابر تاثیرات همسالان، و راهبردهای نظارت والدینی بود. برای تحلیل داده ها از روش های همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین انتظارات پیامد مثبت با گرایش به مصرف مواد رابطه مثبت و معنادار و بین پایداری در برابر تاثیرات همسالان، نظارت والدینی، کنترل والدینی، و درخواست والدینی با گرایش به مصرف مواد مخدر رابطه منفی و معناداری وجود دارد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون آشکار کرد که 56 درصد از واریانس گرایش به مصرف مواد بر اساس انتظارات پیامد مثبت، پایداری در برابر تاثیرات همسالان، و نظارت والدین قابل پیشبینی است. نتیجهگیری: با توجه به یافته های به دست آمده می توان اقداماتی در راستای اصلاح انتظارت افراد در زمینه پیامدهای مثبت در مورد مصرف مواد، افزایش پایداری در برابر تاثیرات همسالان، و افزایش نظارت والدین انجام داد که در نهایت منجر به کاهش مصرف مواد شود.
Objective: The present research aimed to predict substance use tendency based on outcome expectancies, parental monitoring, and resistance to peer influences. Method: The research method was descriptive-correlational. The statistical population of the research included all students of Shahid Beheshti University of Tehran in 2019-2020, of which 419 people were selected using convenience sampling method. Research tools included the adolescent risk-taking scale, the cognitive assessment of high-risk events scale, the resistance to peer influences scale, and the parental monitoring strategies scale. Pearson's correlation and stepwise regression analysis were used to analyze the data. Results: The results showed that there was a positive and significant relationship between positive outcome expectations and substance use tendency, and negative and significant relationships of resistance to peer influences, parental monitoring, parental control, and parental request with substance use tendency. The results of regression also indicated that 56% of the variance of substance use tendency was predictable based on positive outcome expectations, resistance to peer influences, and parental monitoring. Conclusion: According to the findings, measures can be taken in order to correct individuals' expectations regarding the positive consequences of substance use, enhance resistance to peer influences, and increase parental monitoring, which will ultimately lead to reduced substance use.
خلاصه ماشینی:
نتيجه گيري: با توجه به يافته هاي به دست آمده ميتوان اقداماتي در راستاي اصلاح انتظارت افراد در زمينه پيامدهاي مثبت در مورد مصرف مواد، افزايش پايداري در برابر تاثيرات همسالان ، و افزايش نظارت والدين انجام داد که در نهايت منجر به کاهش مصرف مواد شود.
مرور گســترده پيشــينه پژوهش نشــان داد که شــناخت ها، پيش بيني کننده رفتارها هســتند و هر اندازه افراد به پيامدهاي مثبت مورد انتظار مانند کاهش تنش و خصـومت ، تسـهيل روابط جنسـي و اجتماعي ، تقويت و افزايش ادراکي و شـناختي فکر کنند، احتمال مصـرف مواد و الکل بيشـتر اسـت (دون و کتز، ٢٠١٥؛ فرومي و همکـاران ، ١٩٩٧).
Dumas, Ellis & Wolfe McMahon & Racz 5.
Stone, Becker, Huber & Catalano 6.
جدول ١: شاخص هاي توصيفي متغيرهاي پژوهش متغيرها ميانگين انحراف معيار گرايش به سوءمصرف مواد 56/21 21/39 انتظار يامد مثبت 19/04 6/42 انتظار يامد منفي 14/09 5/51 پايداري در برابر تا يرات همسالان 32/00 8/68 نظارت والدين کلي (نمره کل ) 32/70 7/12 کنترل والد ني 13/08 3/67 درخواست والد ني 14/46 4/40 دخالت والد ني 5/16 2/10 جدول ٢ ضرايب همبستگي بين متغيرهاي پژوهش را نشان ميدهد.
Humby, Eddy, Good, Reichelt & Feinberg Wilkinson از طرف ديگر، در مورد اين مبحـث کـه از بين مولفـه هـاي نظـارت واـلدين صـــرفـاً مولفـه درخواســت والديني توانســت وارد معادله رگرســيون شــود و يکي از پيش بين هاي معنادار گرايش به سـوءمصـرف مواد باشـد، مي توان اشـاره کرد که در دوران پيدايي بزرگسـالي با توجه به اين امر که خصــيصــه خودمختاري و اســتقلال يکي از مهم ترين ويژگي هاي اين دوره اســـت (آرنـت ، ٢٠٠٧)، نمي توان بـا کنترل گري مـانع از درگيري فرد در گرايش بـه ســوءمصــرف مواد شــد.