چکیده:
این مقاله، به بررسی عوامل مو ثر بر تفکر انتقادی در بین دانشآموزان شهر مشهد می پردازد. در این پژوهش، بر اساس دیدگاههای نظریهپردازانی مانند: هابرماس، بوردیو، ویلیام پری، فریره، لیپمن، اینس و... شاخصهای تاثیرگذار بر تفکر انتقادی گزینش و بررسی شدند. این شاخصها عبارتاند از: گرایشهای تحصیلی، انتظارات ذهنی در دو بعد انتظارات از مدرسه و انتظارات از رشتۀ تحصیلی، انگیزۀ تحصیلی، سطح مدرسه، انسجام اجتماعی درون مدرسه، تعهد، معلم در دو بعد شیوۀ تدریس و ویژگیهای ظاهری، عقلانیت، گفتوگو در دو بعد مکان گفتوگو و نحوۀ گفتوگو، امکانات مدرسه، سرمایۀ فرهنگی. یافتههای پژوهش بنابر محاسبۀ توزیع فراوانی، ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چندمتغیره، و تحلیل مسیر به دست آمده است.
This article reviews the factors affecting critical thinking of students in Mashhad. In this study based on theoretical viewpoints of Habermas, Bourdieu, Lipman, Perry, Maiers, Vinche, Dewey, and Ennis, the effective indicators of critical thinking were selected and studied. These indicators are educational tendencies, mental expectations of school and educational major, academic motivation, school level, social cohesion inside the school, commitment, teaching method, rationality, place and methods of dialogue, school facilities, and cultural capital. The method of study is survey and the tool for gathering data is questionnaire. The sample is composed of 380 high school students in Mashhad, who were selected randomly. Findings are attained based on the frequency distribution, Pearson correlation coefficient, multivariate regression analysis, and trajectory analysis. The results of multivariate regression analysis indicate that rationality and teaching method are the main predictors of critical thinking of students.
خلاصه ماشینی:
اينکه عوامل بسياري از قبيل خانواده ، فضاي فرهنگي جامعه ، رسانه ها، معلمان ، محيط مدرسه ، در کنار متغيرهاي نظير امکانات آموزش و پرورش ، برنامه ريزي آموزشي ، کتاب هاي درسي ، نوع امتحانات مي تواند در شکل گيري تفکر انتقادي مهم و مؤثر باشد، نشان مي دهدکه ما نيازمند مطالعه دقيقتري در زمينه جامعه شناسي آموزش و پرورش هستيم تا مسائل و مشکلاتي را که از اين طريق نسل هاي آينده و کنوني با آن مواجه مي شوند آسيب شناسي کنيم و به اطلاعات بيشتري در اين زمينه دست يابيم .
جدول شمارة ٤- ضريب آلفاي کرنباخ شاخص ها آلفاي کرونباخ تعداد آيتم ها انسجام اجتماعي انتظارات ذهني انگيزه تعهد معلم عقلانيت تفکر انتقادي تعريف مفهومي متغيرهاي مستقل گرايش هاي تحصيلي: ميزان تمايل و احساس نيازي که دانش آموزان ، در زمينه هاي فکري يا براي کسب موقعيت هاي آينده ، به رشتۀ تحصيلي خود دارند.
بنابراين ، با توجه به آنچه از تحقيقات پيشين و نظريات جامعه شناسان آموزش و پرورش مطرح شد، و آنچه از پژوهش حاضر به دست آمد، ميتوان چنين نتيجه گرفت : بنابر آنچه از هابرماس در بخش چهارچوب مفهومي بيان شد، فرآيندي که در آن افراد قدرت تصميم گيري خود را از دست ميدهند، در اين پژوهش بررسي و نتايج زير حاصل شده است : بين ميزان تفکر انتقادي و انسجام اجتماعي درون مدرسه رابطۀ معناداري وجود دارد.
اين مسأله نيز در تحقيق حاضر تأييد و نشان داده شده است که بين ميزان تفکر انتقادي و انگيزه رابطۀ معناداري وجود دارد.