چکیده:
زمینه و هدف: پلیس در یک دهه اخیر، رویکرد پیشگیری وضعی از جرم را با روشهای عقلایی و علمی در کنار سایر انواع پیشگیری از جرم، شامل پیشگیری کیفری و اجتماعی از جرم، دنبال میکند. این پژوهش در پی آن است که الگوی مدیریت انتظامی پیشگیری وضعی از جرم را مورد شناسایی قرار دهد. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری، شامل کلیه مدیران ستادی و اجرایی پلیس پیشگیری فرماندهی انتظامی تهران بزرگ است. براساس مبانی نظری و مصاحبه با 20 نفر از خبرگان پلیس، الگوی اولیه پژوهش طراحی شد. همچنین برای ارزیابی الگوی بهدست آمده از ابزار پرسشنامه 22 سؤالی محققساخته استفاده شد. اعتبار محتوای این پرسشنامه توسط اساتید تایید شد و پایایی پرسشنامه با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، 926/0 بهدست آمد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آزمونهای آماری شامل کولموگروف اسمیرنوف و سنجش مطلوبیت شاخصها استفاده شد. یافته ها: شش مولفه به همراه شاخصهای مربوطه، برای الگوی مدیریت انتظامی پیشگیری از جرم شناسایی شد که یافتههای پژوهش نشان میدهد بین وضعیت موجود و مطلوب مدیریت انتظامی پیشگیری وضعی از جرم در فرماندهی انتظامی تهران بزرگ فاصله معناداری وجود دارد. همچنین نتیجه آزمون کرویت بارتلت در سطح اطمینانبخش معنادار است. نتایج: نتایج بهدست آمده نشان میدهد مجموع اقدامهای فرماندهی انتظامی تهران بزرگ در رابطه با پیشگیری وضعی، در وضعیت موجود ضعیف و در وضعیت مطلوب خیلی ضعیف است. براساس بار عاملی محاسبه شده برای مولفههای پیشگیری وضعی، مولفه اقدامات مشارکتی- تعاملی رتبه اول را به خود اختصاص داده است.
خلاصه ماشینی:
در جرم شناسي پيشگيرانه ، پيشگيري مفهوم محدود و مضيقي پيدا کرده است ؛ در اين مفهوم پيشگيري به مجموعه وسايل و ابزارهايي اطلاق مي شود که دولت براي مهار بهتر بزهکاري از طريق حذف يا محدود کردن عوامل جرم زا و يا از طريق اعمال مديريت مناسب نسبت به عوامل محيط فيزيکي و محيط اجتماعي موجد فرصت هاي جرم ، مورد استفاده قرار مي دهد (نجفي ابرندآبادي ، ١٣٨٣، ص ٧٢٨).
بنابراين براساس مباني نظري پژوهش و نتايج به دست آمده از نظرات خبرگان پليس ، ابعاد، مؤلفه ها و شاخص هاي اقدامات مديريت انتظامي در پيشگيري وضعي از جرم برابر مدل عملياتي پژوهش ، در جدول ١ ارائه شد.