چکیده:
بیان مسیله:
از تاثیرگذارترین و مناقشه برانگیزترین نظریات کانت در زیباشناسی، که در کتاب «نقد قوه حکم» بیان شده، این است که داوری زیباشناختی را همزمان سوبژکتیو، و برخوردار از اعتبار همگانی می داند. در عین حال کانت بر این نکته تاکید دارد که میان امر زیبا و امر مطبوع تفاوتی اساسی وجود دارد. این سوال مطرح است که چگونه امری می تواند هم سوبژکتیو باشد و هم برخوردار از اعتبار همگانی؟ و اینکه آیا تفاوت میان امر زیبا و مطبوع به روش تجربی قابل اثبات است؟
هدف پژوهش:
هدف این پژوهش به طور اخص بررسی پرسش های مذکور از دیدگاه متفکران معاصر زیباشناسی آزمایشی است. برخی از متفکران این نحله به اعتبار همگانی داوری زیباشناختی و تفاوت میان امر زیبا و امر مطبوع نقدهایی وارد کرده و به شیوه آزمایشی و تجربی در ابطال آن کوشیده اند. در عین حال نیک زنگویل منتقد به نام و برجسته حوزه زیباشناسی در دفاع از نظر کانت روش های به کار گرفته شده در زیباشناسی آزمایشی را فاقد روایی و پایایی می داند.
روش پژوهش:
این پژوهش با رویکردی کیفی به بررسی دو رویکرد تجربی کووا و زنگویل در خصوص زیباشناسی کانت می پردازد. در بخش اول به نحوی مختصر نظر کانت معرفی می شود. در بخش بعد برخی از مهم ترین پژوهش های تجربی از جانب کووا که در نقد نظر کانت عرضه شده اند مطرح می شود. سپس نقدهای زنگویل بر کووا دسته بندی شده اند تا در بخش نهایی بتوان نقدهای او را تحلیل کرد.
نتیجه گیری:
به نظر می رسد پژوهش های تجربی را می توان برای فهم بهتر زیباشناسی کانت به کار گرفت و بنابراین برخلاف نظر زنگویل زیباشناسی آزمایشی مکمل زیباشناسی سنتی است و نه تلاشی ناکام برای کنار نهادن آن.
خلاصه ماشینی:
این سؤال مطرح است که چگونه امری میتواند هم سوبژکتیو باشد و هم برخوردار از اعتبار همگانی؟ و اینکه آیا تفاوت میان امر زیبا و مطبوع بهروش تجربی قابلاثبات است؟ هدف پژوهش: هدف این پژوهش به طور اخص بررسی پرسشهای مذکور از دیدگاه متفکران معاصر زیباشناسی آزمایشی است.
سپس به این پرسش پاسخ میدهد که اگر قضاوت مذکور دارای اعتبار بیناذهنی نیست پس چگونه است که مردم معتقدند ذائقۀ خوب و بد زیباشناختی وجود دارد و میتوان درمورد آثار زیبا بحثهای کارشناسانه و ذوقی انجام داد؟ نویسنده برای پاسخ به این پرسش دو مسئلۀ جداگانه را مطرح میکند: اول اینکه تا چه حد اطلاعات پیرامون یک ابژۀ زیبا در قضاوت زیباشناختی تأثیر دارد و دیگر اینکه آیا ممکن است قضاوت زیباشناختی را نه براساس تجربۀ خود، که بر اساس تجربۀ دیگران انجام شود؟ (Cova, 2019, 10-12) پژوهشهای کووا و پین در سال 2012 در سه پژوهش جداگانه نیکولاس پین و فلوریان کووا سعی کردند نشان دهند که پیشفرض اصلی کانت مبنی بر اینکه وقتی قضاوت زیباشناختی انجام میدهیم انتظار داریم دیگران نیز قضاوت ما را تأیید کنند و بهاینمعنا، قضاوتهای زیباشناختی اعتبار بیناذهنی دارند، پیشانگاشتهای نادرست است.
زنگویل برای توضیح مطلب از این مثال استفاده میکند که اگر در عالم، موجودات عقلانی دیگری نیز وجود داشته باشند که از جنس انسان نباشد، مانند فضاییها یا فرشتگان، بنابه قوانین عقل باید الزامهای اخلاقی مشترکی با انسان داشته باشند اما چون از حساسیتهای ما برخوردار نیستند قضاوتهای زیباشناختی مشابه انسان نخواهند داشت.