چکیده:
چکیدهکاهش نزولات جوی در پی تغییر شرایط اقلیمی در سالهای اخیر اثرات نامطلوبی بر بخش های مختلف به خصوص منابع آب استان گذاشته است. مدیریت این شرایط نیازمند شناخت دو بعد رفتار اقلیمی و تخصیص بهینه و کارآمد منابع آب در بخش های مهم و آببر مانند کشاورزی است. در این پژوهش ابتدا به شناخت رفتار اقلیمی و پیش یابی تغییرات اقلیمی با نگرش ارزیابی دوره های خشک در دهه میانی بر اساس سناریوی انتشار(RCP4.5) و مدل (HadGEM2-ES) برای پهنه های استان پرداخته شد. پهنه های خطرپذیر در برابر نوسانات اقلیمی شناسایی شدند. در ادامه برای کنترل و تخصیص بهینه منابع آب حوضه آبریز در استان با استفاده از روش برنامه ریزی سازشی(CP) ابتدا معیارهای تخصیص استخراج و وزن دهی شدند و نهایتاً تحلیل حساسیت به نوسانات اقلیمی انجام شد. سهم هر منطقه از موجودیت آب های سطحی تخصیص داده شد. نتایج نشان داد که با لحاظ نمودن وضعیت اقلیمی و تحلیل حساسیتپذیری مدل از متوسط 12 میلیارد متر مکعب ذخیره سطحی، مناطقی مانند یاسوج و سیسخت با افزایش طول دوره های خشک در آینده حساسیت پذیری بیشتری از خود نشان می دهند و در مقادیر تخصیص بهینه نهایی سهم بیشتری را به خود اختصاص می دهند(به ترتیب 33 و 19 درصد). در مقابل مناطق گرم و خشک مانند باشت، چرام و گچساران بدلیل حساسیتپذیری کمتر به ترتیب با 6، 7 و 10 درصد کمترین سهم اختصاصی را دریافت کردند.
Evaluating the impact of climate change on the planning of optimal allocation of water resources in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Abstract In recent years, reduction of precipitation following climate change had undesirable effects on various sectors, especially water resources in the province. For Manage these conditions requires recognizing the two dimensions such as, climate behavior and the optimal and efficient allocation of water resources in important and consumer sectors such as agriculture. In this research, investigate climatic behavior and climate change prediction with approach of evaluating dry spells in the middle decade based on the emission scenario RCP4.5 and HadGEM2-ES Model for the province. Identified High risk areas under the influence climate oscillation. Then, for the control and optimal allocation of water resources in the catchment area in the province, using the Compromise Programming method (CP), the first step extracted and weighted allocation criteria, and finally done analysis sensitivity to climate change. Ration each regions of surface water availability allocated. The results showed that with considering the climatic state and sensitivity analysis of the model from an average of 12 billion m3 of surface storage, areas such as Yasuj and Sisakht with increasing the length of dry spells in the future and, they have a larger share in the final optimal allocation values (33% and 19%). In contrast, in hot and dry areas such as Basht, Charam and Gachsaran Because of lower sensitivity, received the lowest optimal allocation values with 6, 7 and 10% in all of the final allocation.Key Words: Climate change, Optimal allocation, Dry Spells, Drought, Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad
خلاصه ماشینی:
نتایج نشان داد که با لحاظ نمودن وضعیت اقلیمی و تحلیل حساسیتپذیری مدل از متوسط 12 میلیارد متر مکعب ذخیره سطحی، مناطقی مانند یاسوج و سیسخت با افزایش طول دوره های خشک در آینده حساسیت پذیری بیشتری از خود نشان می دهند و در مقادیر تخصیص بهینه نهایی سهم بیشتری را به خود اختصاص می دهند(به ترتیب 33 و 19 درصد).
بررسی تخصیص بهینه منابع آب به بخش های مختلف مانند خدمات ، کشاورزی و صنعت با شناخت درستی از رفتار اقلیم یک منطقه و لحاظ نمودن عدم قطعیت های هیدرواقلیمی و مهم تر از همه استفاده از مدل های ترکیبی برای شناخت بهتر از وضعیت عرضه و تقاضا اساس کار در زمینه انجام پژوهش های این چنینی است (ژاپو و گان ، ٢٠٢٠؛ شرما و همکاران ٩، ٢٠١٦).
بررسی این مطالعه در سطح جهانی در بعد بهینه سازی و تخصیص منابع آبی برای به دست آوردن حداکثر سود اقتصادی در بخش های مختلف (کشاورزی، صنعت ، خدمات و برقابی) توسط مدل های آماری و تحلیلی توسط پژوهشگران زیادی انجام شده است ازجمله میتوان به ( حبیبی و همکاران ، ٢٠١٢؛ بابل و همکاران ، ٢٠٠٥؛ هوات و همکاران ، ٢٠١٢؛ شارما و همکاران ، ٢٠١٦؛ زسموکا، ٢٠٠٤؛ کارناوت ، ٢٠١٨)١ اشاره کرد.
Howitt et al, 2012; Sharma et al, 2016; Zmudzka, 2004; Kronaveter, 2018 - -- داده ها با استناد به هدف این پژوهش روش اجرای آن مبتنی بر چند گام اساسی است : گام اول : ارزیابی و تحلیل تغییرات اقلیمی: برای شناخت و توصیف وضعیت آب وهوای استان ابتدا بانک اطلاعاتی از متغیرهای اقلیمی تشکیل شد و این پایگاه با استفاده از روش های آماری راستیآزمایی شدند.