چکیده:
جامعهشناسان بسیاری به مطالعه باورهای و تصورات آدمیان از مرگ، زندگی پس از مرگ و نحوه کنار آمدن با آن پرداختهاند. یکی از مهمترین موضوعات در این خصوص، نحوه مواجهه با مرگ اعضای خانواده و بستگان در فجایع جمعی، از جمله زلزله است که آسیبهای روانی اجتماعی شگرفی به دنبال دارد. مقاله حاضر با علم به اهمیت این موضوع، به مطالعه جامعهشناختی شیوههای مدارا با مرگ عزیزان زلزله آبان 1396 در بین شهروندان شهرستان سر پل ذهاب پرداخته است. برای این منظور با استفاده از رهیافت نظریه زمینهای و بر اساس نمونهگیری نظری به مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند با 23 نفر از افرادی که در خلال زلزله آبان 1396 شهرستان سرپل ذهاب عزیزی یا عزیزانی را از دست دادهاند، پرداخته شد. تحلیل دادههای تحقیق و مدل نظری استخراج شده بیانگر آن است که شرایط علّی: «آموزههای دینی»، «هنجارهای فرهنگی»، «مناسک آیینی» و «شیوههای شخصی مواجهه»، در تابآوری تجربه تراژیک مرگ عزیزان موثرند. پدیده اصلی «دیالکتیک تراژدی ـ تسلی در سطوح فردی و جمعی»، تحت شرایط زمینهای و مداخلهگر: «مخاطره چندجانبه»، «جنس»، «سن»، «الگوهای مرجع» و «تصور از مرگ» منجر به توسعه استراتژیهای: «دینمدار»، «سنتی ـ آیینی»، «واقعگرا» و «غیر واقعگرا» گردیده است. پیامدهای این استراتژیها کنار آمدن و پذیرش مرگ عزیزان و به گونهای کلی سامان حیات اجتماعی است. در این مقاله مدل پارادایمی مدارا با مرگ عزیزان ارائه میشود.
Sociological analysis type of tolerance with death darling in social
disasterMany sociologist studied believes and human image of death, Live
then death and tolerance with dies. The important subject is how people
engage with family and kinships dies in the disasters especially natural
disaster like earthquake and social and psychological results. The goal of
this study is how citizen of Sarpol Zahab encounter with darling death in
2017 earthquake. We used the grounded theory, theoretical sampling and
semi structural interview with 23 cases during Sarpol Zahab earthquake.
Data analysis and results theory modeling shows in causal condition:
"religious believes", "cultural norms", "ritual ceremony", "personal
methods" are effective. The basic phenomena" dialectic tragedyconsolation"
in social and individual level in grounded and interference
condition: "multilateral risk", "sex", "age", "reference patterns" and "image
of death" convertible to: "religious axis", "tradition-ceremony", "realist" and
'nonrealistic" strategies. Conclusion of this strategies due to accept and
tolerance with darling death and social live conditions.
خلاصه ماشینی:
Dickinson 2 Durkheim Emile 3 Norbert Elias 4 the civilizing process 5 Barney Glaser 6 Anselm Strauss 7 Tony Walter 8 Amy Hui-Mei لاندمارک ١ (٢٠٠٦)، در پژوهشي مرگپژوهي بين پرستاران سوئد دريافت ديدگاههاي مذهبي پرستاران مانند اعتقاد به خالقي برتر وزندگي پس از مرگ بر ديدگاه آنان نسبت به مرگ و مراقبت از افراد در حال مرگ تأثير بسيار داشته است .
1 Landmark 2 grounded theory روششناسي پژوهش در اين مطالعه به روش کيفي و شيوه نظريه زمينه اي به تبيين جامعه شناسي «شيوههاي مدارا با مرگ عزيزان» پرداخته شده است .
بررسي گزارههاي روايت شده افراد در ٦٨ مقوله سطح اول به شناسايي مقوله هاي سطح 1 Axial Coding دوم در چند محور اساسي (مقوله سطح سوم) منجر شد که عبارتاند از: محور شرايط علي (آموزههاي ديني، هنجارهاي فرهنگي، مناسک آييني، نحوه مواجهه شخصي)، محور شرايط زمينه اي (مخاطره چند جانبه ، جنس ، سن )، محور شرايط مداخله گر (الگوهاي مرجع ، تصور از مرگ)، محور راهبردها (راهبرد دين مدار، راهبردهاي سنتي ـ آييني، راهبرد واقع گرا، راهبرد غير واقع گرا) و محور نتايج و پيامدها (مدارا با مرگ عزيزان و تداوم زندگي اجتماعي) و در نهايت يک پديده هسته اي که کانون معنايي مجموع داده و مفاهيم در اين پژوهش است يعني «ديالکتيک تراژدي ـ تسلي در سطوح فردي و جمعي» استنباط شد که در جدول ٢ بازگو شده است .
Key Concepts: Facing the Death of Loved Ones, Collective Catastrophes, Resuscitation, Sarpol-E Zahab 1 PhD student in Social Sciences, Department of Social Sciences, Payame Noor University, Tehran, Iran, fariborzlorestani52@gmail.