چکیده:
یکی از وظایف و حقوق مردم در نظام حکمرانی اسلامی، حق نظارت است که در قالب وظیفه امر به معروف و نهی از منکر و حق نظارت همگانی انجام میشود. امت اسلام همان طوری که موظف است در یک جامعه اسلامی، بر پایه ولایت متقابل مومنان، یکدیگر را امر به معروف و نهی از منکر کنند، موظف می باشند بر عملکرد حکمرانان و کارگزاران نظام سیاسی نظارت داشته باشند و در صورت دیدن خلافی چون ترک معروف یا عمل به منکر، در قالب نصیحت مصداقی، آنان را از منکر باز داشته و به معروف هدایت نمایند. این مقاله با هدف کاربردی با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی و تبیین این موضوع می پردازد که اصل امر به معروف و نهی از منکر و حق نظارت همگانی مهم ترین پشتوانة دینی در حکمرانی اسلامی برای اعمال نظارت بوده و برترین مصداق آن، رفتن به سمت ایجاد و حفظ حکومت اسلامی است.
One of the duties and rights of the people in the Islamic government is the right of supervision, which is done in the form of the duty of enjoining the good and forbidding the evil. The Islamic People, just as it is obligated in an Islamic society, on the basis of the mutual guardianship of the believers, to command each other to do good and forbid evil, is obliged to supervise the actions of the rulers and agents of the political system. Or acting in denial, in the form of exemplary advice, to prevent them from denying and to guide them to the good. Using a descriptive-analytical method, this article assumes that the principle of enjoining the good and forbidding the evil and the right of public oversight is the most important religious support in Islamic governance for exercising oversight and the best example is to establish and maintain an Islamic government.
خلاصه ماشینی:
ايــن مقاله با هدف کاربردي با اســتفاده از روش توصيفي- تحليلي به بررســي و تبيين اين موضوع ميپردازد که اصل امر به معروف و نهي از منکر و حق نظارت همگاني مهم ترين پشتوانة ديني در حکمراني اسلامي براي اعمال نظارت بوده و برترين مصداق آن، رفتن به سمت ايجاد و حفظ حکومت اسلامي است .
نظارت همگاني مبتني بر پذيرش حق نظارت مردم و شــهروندان بر عملکرد نظام سياسي و حکومت اســت که در قرآن کريم و احاديث در قالب امر به معروف و نهي از منکر و خيرخواهي براي مومنان به آن اشــاره شــده و با پيروزي انقلاب اسلامي، در نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران به صورت آشــکار در اصل هشتم قانون اساسي که نظارت متقابل مردم و دولت بر عملکرد يکديگر را مورد تاکيد قرار گرفته اســت (قاليباف، ۱۳۸۹).
» خداوند متعال در اين آيه ، ويژگي بارز و مهم امت اســلامي را، که به عنوان امت برتر انتخاب شــده ، وجود نظارت همگاني و امر به معروف و نهي از منکر ذکر کرده است .
با توجه بــه مراتب فوق، از جمله مباني نظارت مردم بر دولت در قانون اساســي جمهوري اسلامي ايران بر مبناي اصل هشتم امر به معروف و نهي از منکر بوده که به عنوان يکي از احکام اجتماعي دين اســلام است که به نحو کفايي برآحاد جامعه واجب ميباشد و مبناي پيشگيري و پذيرش اين فريضه در شرع مقدس اسلام، ايجاد احساس مسئوليت عمومي و نظارت همگاني، به منظور حسن اجراي موازين شرعي و جلوگيري از شيوع فساد در جامعه و اصلاح امور است .