چکیده:
مشخّصههای نحوی بهعنوان ویژگیهای بنیادین سازهها نقش مهمی در فرایندهای نحوی و تشکیل جمله برعهده دارند. در اشتقاق جمله، سازهها بهوسیلة فرایند ادغام با یکدیگر ترکیب میشوند و سازههای بزرگتر را ایجاد میکنند. در ساختار سلسلهمراتبی فرافکنها در جمله، سازهها براساس یک پیشفرض سلسلهمراتبی در کنار یکدیگر قرار میگیرند؛ امّا این سؤال مطرح میشود که بخش محاسباتی زبان در زمان اشتقاق جمله، ترتیب ادغام سازهها را چگونه تعیین میکند تا از تولید سازههای نادرست نحوی جلوگیری نماید. در این پژوهش، براساس راهکار پیشنهادی اصل «رابطة شمول متناسب» بهعنوان عامل تعیینکنندة ترتیب ادغام سازهها در زمان اشتقاق جمله و همچنین مبانی نظری و تجربی آن، ترتیب ادغام سازهها در اشتقاق جمله در زبان فارسی بررسی میشود. براساس این اصل، بخش محاسباتی زبان در انتخاب، ادغام و حرکت واژگان به جایگاههای مختلف در جمله، تنها از واژگان و سازههایی استفاده میکند که مشخّصههای واژی نحوی آنها نسبت به یکدیگر، اصل «رابطة شمول متناسب» را رعایت کنند. نتایج این تحقیق نشان میدهد در این اصل با در نظر گرفتن مشخّصههای واژی نحوی واژگان موجود در فهرست واژگان و همچنین سازه تشکیلشده در فضای کاری نظام محاسباتی زبان بهعنوان عامل تعیینکنندة ترتیب ادغام آنها در فرایند اشتقاق، بهخوبی میتوان ترتیب ورود سازهها به فرایند ادغام در اشتقاق جمله در زبان فارسی و همچنین جایگاه قید و آرایش واژگانی آزاد آن را در این زبان توضیح داد.
Features as the syntactic foundation of the sentence constituents have a special role in the syntactic operations and derivation of the sentence. Merge operation is responsible for combination of the constituents and derivation of the sentence. In the derivation of the sentence, the constituents are put to together based on the hierarchy of the projections but this question is raised that how the computational system of Language determines the order of merge for constituents and prevents the syntactic ill formed sentences. In this paper based on the proposed “Proper Inclusion Relation” which regulates the order of merge for constituents, the derivation of sentence in the Persian language is studied. Based on this proposed relation, the computational system of Language only uses the constituents for merge and move that their morphosyntactic features are in Proper Inclusion Relation with each other. The results of this paper show that based on the theoretical foundation of this relation and considering the morphosyntactic features of the constituents in the Numeration and workspace of the computational system, the order of merge and the derivation of sentence in Persian language can be explained. Moreover, this relation can explain the free order of the adjunct in Persian language well.
خلاصه ماشینی:
نتايج اين تحقيق نشان ميدهد در اين اصل با در نظر گرفتن مشخصه هاي واژي نحوي واژگان موجود در فهرست واژگان و همچنين سازه تشکيل شده در فضاي کاري نظام محاسباتي زبان به عنوان عامل تعيين کنندة ترتيب ادغام آن ها در فرايند اشتقاق ، به خوبي ميتوان ترتيب ورود سازه ها به فرايند ادغام در اشتقاق جمله در زبان فارسي و همچنين جايگاه قيد و آرايش واژگاني آزاد آن را در اين زبان توضيح داد.
در اين تحقيق ، کاربست پژوهش ديسيليو و ايساک ١(٢٠٠٨) و اصل پيشنهادي آن ها با عنوان «رابطۀ شمول متناسب »٢دربارة نقش مشخصه هاي واژي نحوي واژگان موجود در فهرست واژگان و همچنين سازة موجود در فضاي کاري نظام محاسباتي زبان در فرايند انتخاب آن ها و ترتيب ورود آن ها به فرايند ادغام و اشتقاق جمله در زبان فارسي بررسي ميشود و از اين رهگذر به اين پرسش پاسخ داده ميشود که آيا ميتوان براساس تبيين هاي فراهم شده توسط برنامۀ کمينه گرا و مبناي کار قرار دادن اصل اقتصادي ٣ روش شناختي و اشتقاق جمله ها، اصل «رابطۀ شمول متناسب » را به عنوان جايگزيني براي اصل «سلسله مراتب فرافکن ها» (اجر، ٢٠٠٣) در جمله هاي زبان فارسي در نظر گرفت يا خير.
Adger, David (2003), Core Syntax, a Minimalist Approach, Oxford: Oxford University Press.
(1965), Aspects of the Theory of Syntax, Cambridge MA: MIT Press.
-Chomsky, Noam (1993), A minimalist program for linguistic theory, In Ken Hale & Samuel Jay Keyser (eds.
-Chomsky, Noam (1995), The Minimalist Program (Current Studies in Linguistics 28).
, Step by Step: essays on Minimalist syntax in honour of Howard Lasnik, 89–115, Cambridge, MA: MIT Press.
-Radford, Andrew (2004), Minimalist syntax: Exploring the Structure of English, Cambridge: Cambridge University Press.