چکیده:
افشای مناسب اطلاعات توسط شرکتها، در کنار سایر منابع اطلاعاتی، به سرمایهگذاران و سایر ذینفعان در تصمیمگیریهای اقتصادی کمک میکند. این تحقیق با توجه به رتبههایی که سازمان بورس و اوراق بهادار از لحاظ به موقع بودن و قابلیت اتکای افشای اطلاعات شرکتها منتشر مینماید، در صدد شناسایی عوامل تاثیرگذار بر رتبه افشای اطلاعات میباشد، با توجه مطالعات انجام شده در سایر کشورها و شرایط حاکم بر بازار سرمایه ایران، 19 عامل انتخاب گردید. با استفاده از رویکرد دادهکاوی و به طور اخص الگوریتم C5. 0، و نمونهای متشکل 520 سال - شرکت از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سالهای مالی 85، 86 و 87، عواملی که بیشترین تکرار را در مجموعه قوانین تولید شده به خود اختصاص دادند (بیشترین تاثیر را بر رتبه افشای اطلاعات داشتهاند) استخراج گردید. این عوامل "کیفیت موسسه حسابرسی کننده شرکت"، "بازده دارایی"، "نسبت بدهی" و "موظف یا غیرموظف بودن رئیس هیئت مدیره" میباشند. مرتبسازی این قوانین براساس رویکرد ACS و بررسی عوامل چهارگانه فوق در قوانین مرتب شده میتواند بهعنوان یک سیستم خبره تصمیمگیری به سرمایهگذاران در تشخیص میزان شفافیت اطلاعاتی شرکتها کمک کند.
Disclosure quality is very important to the listed companies and capital market. There has been considerable number of researches in respect of voluntary disclosure by companies and factors that may explain such disclosure but information disclosure status of listed companies is hard to be evaluated by investors. For more informed decision, Tehran Stock Exchange (TSE) announces the ranking of companies due to their information disclosure every year. But understanding the most important factors affecting the companies' information disclosure is impossible. The aim of this research is to explore the hidden knowledge of information disclosure status among the TSE listed companies. For this reason, the most important national and international papers have been survived and factors influencing disclosure were collected. With applying of data mining approach, particularly the “C5.0 decision tree algorithm”, the most important factors are extracted and the rules are sorted by ACS (Antecedent Size-Confidence-Support) method. It is worth noting that the resulting rule set is attributable as an expert system.
خلاصه ماشینی:
با استفاده از رویکرد داده کاوی و به طور اخص الگوریتم C٥٠، و نمونه ای متشکل ٥٢٠ سال - شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال های مالی ٨٥ ، ٨٦ و ٨٧، عواملی که بیشترین تکرار را در مجموعه قوانین تولید شده به خود اختصاص دادند (بیشترین تاثیر را بر رتبه افشای اطلاعات داشته اند) استخراج گردید.
مرتب سازی این قوانین براساس رویکرد ACS و بررسی عوامل چهارگانه فوق در قوانین مرتب شده می تواند به عنوان یک سیستم خبره تصمیم گیری به سرمایه گذاران در تشخیص میزان شفافیت اطلاعاتی شرکت ها کمک کند.
در زمینه عوامل مؤثر بر میزان افشای اطلاعات در سطح بین المللی مطالعات فراوانی انجام گرفته و عواملی مانند: حاکمیت شرکتی ، ساختار مالکیت و ویژگیهای شرکت بررسی شده اند.
این مطالعه برآن است تا با به کارگیری عواملی که از این گونه مقالات استخراج گردیده و تطبیق آنها با شرایط بازار سرمایه ایران و استفاده از رویکرد داده کاوی به کشف الگوهای پنهان بین داده ها پرداخته و قوانینی برای دسته بندی سطح افشای شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارائه و میزان دقت این مدل را نسبت به رتبه بندی بورس مقایسه نماید.
فورکر (١٩٩٢ ,Forker) رابطه حاکمیت شرکتی و سطح افشا را در شرکت های بورس انگلستان بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که بین سطح افشا و یکی بودن نقش مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره رابطه منفی وجود دارد.