چکیده:
پس از آغاز جنگ تحمیلی و با توجه به اهمیت تجارت دریایی، دو کشور ایران و عراق تلاش گستردهای را در جهت اختلال در صادرات نفتی یکدیگر آغاز نمودند بهگونهای که پس از انهدام سکوهای نفتی و ناوگان عراق در عملیات مروارید، نیروی هوایی عراق تلاش گستردهای را در جهت آسیب رساندن به تجارت دریایی ج. ا. ا آغاز نمود و باگذشت زمان به مناطق مختلف خلیجفارس و تحت عنوان جنگ نفتکشها گسترش یافت و تاثیر گستردهای در حضور نیروهای فرا منطقهای در خلیج فارس داشت. لذا با توجه به اهمیت موضوع، هدف این تحقیق بررسی و تبیین نقش جنگ نفتکشها بر سرنوشت جنگ تحمیلی و پرسش اصلی این است که جنگ نفتکشها چه تاثیری بر سرنوشت جنگ تحمیلی داشته است؟ لذا این پژوهش از نوع کاربردی و با روش تحقیق توصیفی با رویکرد آمیخته است و جامعه آماری این تحقیق شامل تعداد 55 نفر (حجم نمونه تمام شمار) از معاونین، فرماندهان و مدیران شاغل و بازنشسته نیروی دریایی ارتش ج. ا. ا و شرکت ملی نفتکش ج. ا. ا که سابقه حضور در طرح ریزی و عملیات اسکورت یگانهای نفتکش را داشتهاند. نتایج تحقیق نشانگر آن است که جمهوری اسلامی ایران به علت تاثیر جنگ نفتکشها، ضمن مواجهشدن همزمان با جبهه جدید نظامی و درگیری مستقیم با نیروهای فرا منطقهای و همچنین به علت کاهش صادرات و بهای نفت با شرایط دشوار اقتصادی و نظامی مواجه گردیده و درنهایت شرایط تحمیلشده بر اثر جنگ نفتکشها را میتوان یکی از دلایل مهم تاثیرگذار بر سرنوشت جنگ تحمیلی و پذیرش قطعنامه از سوی جمهوری اسلامی ایران دانست.
After the start of the imposed war and due to the importance of maritime trade, the two countries of Iran and Iraq began a large-scale effort to disrupt each other's oil exports, so that after the destruction of the main oil platforms and the Iraqi navy in operation Morvarid. The Iraqi Air Force also launched a large-scale effort to damage the trade terminals of Iran, which eventually spread to various parts of the Persian Gulf under the name of tanker wars. It had a very large impact on the presence of trans-regional forces and the fate of the war. Therefore, considering the importance of this issue, the purpose of this essay is to investigate the role of the tanker war on the fate of the imposed war, and the main question is what effect did the tanker war had on the fate of the imposed war? Therefore, this research is an applied type with a descriptive research method and the statistical population of this research includes 55 people (total sample size) of deputies, commanders, and employed and retired managers of the I.R.I.N and N.I.T.C who have a history of participating in planning and escort operations. The results of the study show that the Islamic Republic of Iran due to the impact of the tanker war while facing a new military front and direct conflict with trans-regional forces has faced difficult economic and military conditions and finally, accepts the resolution of the UN as a termination of the imposed war.
خلاصه ماشینی:
1 UNCLOSE- United Nations Convention on the Law of the Sea 2 Defense Zones 3 Russo-Japanese War )به تصویرصفحه مراجعه شود)شکل (١) مناطق جنگي اعلام شده توسط ايران و عراق در مرزهاي دريايي نيروي دريايي جمهوري اســـلامي ايران همچنين با توجه به پيش بيني درگيري و حمله نيروهاي عراقي به ايران ، طرح هاي عملياتي را به منظور مقابله با تهديدات احتمالي و انهدام ناوگان دريايي و خطوط مواصـــلاتي دشـــمن آماده کرده بود و به همين علت در فاصـــله کوتاهي پس از آغاز جنگ تحميلي با اجراي موفقيت آميز عمليات مرواريد در ســـال ١٩٨٠ ميلادي موفق به نابودي نيروي دريايي دشمن و انهدام سکوهاي اصلي صادرات نفت عراق و تسلط کامل بر خطوط مواصلاتي شمال خليج فارس گرديد.
)به تصویرصفحه مراجعه شود) شکل (٢) نمودار مقايسه صادرات نفت ايران و عراق و کاهش شديد صادرات نفت عراق پس از عمليات مرواريد در سال ١٩٨٠ ميلادي(١٢ ,١٩٨٨ ,Rourke( جدول شماره ٢: مقايسه درآمدهاي نفتي وهزينه هاي نظامي ايران ١٩٨٠ الي ١٩٨٤(شعرباف ، ١٣٩٠، ٣٥) )به تصویرصفحه مراجعه شود) عراق همچنان با گذشت زمان جنگ و تجهيز شدن به ناوگان هوايي پيشرفته ، تلاش خود را متمرکز بر قطع خطوط مواصــلاتي ايران در دريا با حملات مســتمر هوايي و گســترش جنگ نفت کش ها در خليج فارس نمود و اين حملات به صورت مستمر به صنايع دريايي، پايانه ها و همچنين کشــتيهاي تجاري افزايش پيدا ميکرد که موجب ناامن شــدن خطوط کشــتيراني و افزايش هزينه ها مانند حق بيمه کشــتيها و تحريک حضــور هر چه بيشــتر قدرت هاي جهاني در منطقه ميگرديد.