چکیده:
بخش گستردهای از ادبیات کلاسیک فارسی، به متون تعلیمی اختصاص یافته است. این آثار چنانکه از نامشان برمیآید، سرشار از آموزههای اخلاقی و مفاهیم اجتماعی هستند که در قالب حکایت و قصّه به رشتة تحریر درآمدهاند. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی، کوششی است برای پاسخ بدین پرسش که آیا میتوان از متون تعلیمی در سایر حوزههای آموزشی، مانند آموزش فلسفه به کودکان بهره برد یا خیر. درپی پاسخ بدین پرسش، حکایتی از کلیله و دمنه، بهصورت موردی، بر مبنای معیارهای تفکر فلسفی کودکان و نوجوانان تحلیل شده است. مسائل بررسیشده، شامل ویژگیهای اصلی داستان فلسفی ازجمله مقبولیت ادبی، مقبولیت روانشناختی، مقبولیت عقلانی، گفتوگوی استدلالی و کندوکاوپذیری بوده است. طبق یافتههای پژوهش، این حکایت از قابلیت ادبی، فلسفی و روانشناختی برخوردار است و با بازنویسی آن به زبان معیار، میتوان به منبع بسیار خوبی برای استفادۀ مربیان در کلاسهای آموزش تفکر فلسفی دست یافت.
As we all know Kalila wa demne is one of the Persian didactic literature master piece , that is written in the form of story. This book, which is full of ethical and abstract concepts, is eligible to use in another fields such as philosophy for children (P4C) . This paper is the result of examining" shir va shoqal" story according to philosophical stories and children literature features. In this research, which is reported in library and documentary research method , some criteria such as literary acceptability , psychological acceptability , philosophical richness , discursive dialogue and research ability etc have been analyzed. According to the results of analyzing , this story has high ability in order to teach philosophy to children and except rewrite into an understandable level for children and teenagers, and eliminate some cases that are not appropriate to children, absolutely no more change is needed .
خلاصه ماشینی:
در حوزة استفاده از داستان هاي کليله و دمنـه در برنامـۀ فلسـفه براي کودکان مي توان به مقاله اي با عنوان «خوانش فلسفي گزيدة متون داستاني کلاسـيک فارسي متناسب با اهداف برنامه فلسفه براي کودکان » اشاره کرد که نويسـندگان ، بـه طـور موضوعي و آماري چهار اثر کلاسيک ازجمله کليله و دمنه را بررسـي کـرده انـد (مجيـد حبيبــي عراقــي و ديگــران ، ١٣٩٢).
ويژگي هاي ديگري نيز براي داستان هاي فبکـي گفتـه شـده اسـت ؛ ليـپمن و شـارپ ، نويسندگان داستان هاي فلسفي، اين ويژگي ها را چنين برمي شمارند: داستان ها بايد دربردارندة مفاهيم فلسفي بحث انگيـزي باشـند کـه بـه تجربـه هـاي کودکان نزديک است .
داشـتن پيرنـگ قـوي، کـنش و گـره داسـتاني، شخصيت پردازي و فضاسازي خوب و ميزان بالاي عنصر گفت وگو، ويژگـي هـاي مثبتـي است که ضمن افزايش ادبيت متن ، باعث جذّاب ترشدن آن براي خوانندة کودک مي شـود؛ همچنين روابط علّي و معلولي و نمونه هايي از گفت وگوي استدلالي کـه در ايـن داسـتان بارها ديده ميشود، ضمن انسجام بخشيدن به ذهـن مخاطـب ، تفکـر انتقـادي و خلّـاق را پرورش مي دهد و تمرين بسيار خوبي براي انديشه ورزي کودکان است .
آيا تا به حال در حق کسي بدي کرده ايد؟ چه احساسي داشته ايد؟ ٤ـ نتيجه گيري با تحليل حکايت شير و شغال براساس مؤلفه هاي اصلي تفکر فلسفي ماننـد مقبوليـت ادبي، مقبوليت روان شناختي ، مقبوليت فلسفي، گفـت وگـوي اسـتدلالي و کندوکاوپـذيري آشکار شد که اين حکايت از قابليت بسيار زيادي براي اسـتفاده در برنامـۀ فلسـفه بـراي کودکان برخوردار است .