چکیده:
اصل بر لزوم قراردادهاست. اجاره عقدی لازم است و مضمون آیه شریفه (اوفو بالعقود) مبین وجوب اجرای عقد بر متعاقدین می باشد. ولی گاه وقوع حادثه پیش بینی نشده آنچنان موقعیت طرفین را دستخوش تغییر قرار میدهد که به نظر میرسد موقعیت جدید خارج از قصد طرفین در زمان انعقاد قرارداد بوده است و اینجاست که نیاز به ورود مقام قضایی و دستکاری قرارداد احساس می گردد. یکی از چالشهای اصلی اجتماع امروزی که منتهی به کاهش یک و نیم درصدی رشد تولید ناخالص جهانی شده است، بیماری کروناست. با شیوع این بیماری دولت محدودیتهای گسترده ای اعمال نموده است که برخی کسب و کارها به کلی تعطیل شده اند و برخی دیگر به شدت محدود گشته اند. لذا این سوال به وجود می آید که آیا شیوع این بیماری به عنوان حادثه ای خارجی و غیر قابل پیش بینی می تواند مجوز تعدیل قرارداد اجاره باشد؟ تعدیل قرارداد اجاره در حقوق ما قبلا نیز اتفاق افتاده است. اصل لزوم قراردادها نباید همچون جامه ای خشک بر قراردادها پوشانده شود، به طوریکه امکان هیچ نوع دخل و تصرفی در قراردادها وجود نداشته باشد. در برخی موارد شیوع چنین بیماری تعادل معاوضی طرفین را کاملا برهم میزند و بر همین مبناست که ستاد ملی مبارزه با کرونا گاها به صورت مستقیم وارد عمل شده و مدت قرارداد اجاره اماکن مسکونی را تعدیل نموده است. از طرفی در خصوص اماکن تجاری نیز که با معیشت مردم مرتب هستند و تاثیر آنها حتی بیشتر از اماکن مسکونی است از موارد جسته و گریخته موجود در قانون ( ماده 277 )و قواعد فقهی موجود از جمله نفی عسر و حرج و لاضرر و غیره میتوان برای تعدیل، فسخ یا اعلام انفساخ اجاره یاری گرفت.
خلاصه ماشینی:
نظر به اينکه در حقوق ما خيار غبن ناظر به نابرابري دو عوض و گزاف بودن عقد در زمان انعقاد عقد ميباشد و نويسندگان قانون مدني در تنظيم قواعد مربوط به خيار غبن به غبن حادث نظر نداشته اند و بر اين اساس رويه قضايي تمايلي 17 به تعديل قرارداد بر اساس چنين معياري ندارد تعديل قرارداد بر مبناي قاعده ميسور: 18 مفاد قاعده اجمالا" عدم سقوط مقدار متمکن از عمل مکلف به ،در صورت عدم قدرت بر انجام ان به گونه اي کامل است علي رغم اينکه در فقه عمده کاربرد اين قاعده در خصوص عبادات ميباشد ولي به نظر ميرسد درقراردادهاي طولاني مدت و مستمر همچون اجاره چنانچه در حين اجرا، حوادث غيرقابل پيش بيني، روي دهد که موجب مشقت بار شدن اجراي تعهد شود متعهد مکلف اسـت بـه ميـزان تـوانش بـه تعهـدخويش عمل کند که همان عمل متعهد به ميزان توانش که ميسور مي باشد نوعي تعديل قرارداد مي باشد،در خصوص اماکن استيجاري نيز شيوع بيماري کرونا و محدوديتهاي اعمال شده از سوي دولت ميتواند موجب تعذر مستاجر در پرداخت اجاره بها به صورت کامل باشد.