چکیده:
احمدرضا افغانی (1852-1921) نابغه ادبی قرن نوزدهم بود. او در 75 رشته دانش، تسلط مثال زدنی داشت و بیش از صد کتاب تالیف کرد. او به زبانهای اردو، عربی، فارسی و هندی شعر میسرود که نعت تنها مضمون او بود. آثار نعتیه او توسط دکتر سلیم احمد و دکتر جمیل جلبی در کتابهای مربوط به تاریخ ادبیات اردو به طور جامع شرح داده شده است. شرحهای مختلفی از کتاب «حدائق بخشش» او منتشر شده است. همچنین پایاننامههای بسیاری در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در مورد نعت وی نوشته شده است. «نعت رنگ» او دارای شهرت جهانی است که تعداد زیادی از آن منتشر شده است و مجموعه «ارمغان رضا» که از نعتهای فارسی اوست. هرچند هنوز تلاش قابل توجهی برای ارزیابی شایستگی نعت فارسی وی صورت نگرفته است و پژوهشگران ادبی به گرایش شعری او درباره عشق به رسول الله (ص) که با نابغه معاصرش علامه اقبال مشترک است، توجه کمتری کردهاند. بنابراین، بحث در مورد ظرفیت شعری او به عنوان یک «نعت گو» ضروری است. از این رو، شمارش آماری شعر نعتیه، شکوفایی هنری آن در راستای پارامترهای معاصر نقد ادبی و زیباییشناسی شعری او در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است.
Ahmad Raza Afghani (1852-1921) was a literary genius of 19th century. He was born at Qasba Braili, Uttar Pardesh, India. He had exemplary command on 75 disciplines of knowledge and authored more than a hundred books. He composed poetry in Urdu, Arabic, Persian and Hindi, Na'at being his only theme. His Na’atia works have been comprehensively commented upon by Dr. Saleem Ahmad and Dr. Jameel Jalbi in their respective books on the history of Urdu literature.
Different explanations of his book Hadaiq e Bakh'shish have been published. Research works, on his Na'at, has also been done at M. Phil and PhD levels. The world famous "Na'at Rang" has published a voluminous number on his Na'at. Still no considerable effort has been made to evaluate the merits of his Persian Na'at. Armaghan-e-Raza collection of his Persian Na`at.
Our literary intelligentsia has been oblivious of his poetic orientation towards Ishq e Rasool (SAW) shared with his contemporary genius, Allamma Iqbal, for no less than 45 years. It is imperative, thus, to discuss his poetic potential as a "نعت گو". Hence a statistical numeration of his Na'atia poetry, its artistic blossoming in line with contemporary parameters of literary criticism and his poetic aesthetics have been focused upon in the instant article.