چکیده:
تغییرجنسیّت در معنای لغوی آن در زبان عربی و فارسی، عبارت است از هر گونه تغییر و تبدیل یک شی به جنس مخالف به گونه ای که وضعیت فعلی آن با وضعیت قبلی آن متفاوت باشد. واژه «شیء» عام بوده که در زبان فارسی و عربی، شامل انواع از ماهیت های مختلف مثل انسان، حیوان و حتی گیاهان می شود. یکی از موارد که تغییرجنسیّت که توجّه فقهای شیعه و اهل سنّت را به خود جلب کرده است، جواز یا عدم جواز تغییرجنسیّت در افراد خنثی یا دوجنسی ها می باشد. در فقه اسلامی خنثی به دو دسته خنثای مشکل یا دوجنسی کامل؛ و غیرمشکل یا دوجنسی ناقص تقسیم شده است. اکثر قریب به اتفاق فقهای معاصر شیعه و اهل سنت، بدون تفکیک بین خنثای مشکل و خنثای غیرمشکل، و با استناد به آیات قرآن و روایات، به جواز تغییرجنسیّت در خنثی ها معتقد شده اند و تنها یک فقیه به حرمت تغییرجنسیّت حتّی در خنثای مشکل فتوا داده است و فقط تغییرجنسیّت در حیوانات را پذیرفته است.
خلاصه ماشینی:
فصلنامه علمی تخصصی فقه و حقوق معاصر سال هشتم، شماره 20، تابستان 1401، ص 27- 52 بررسی تطبیقی جواز یا عدم جواز تغییرجنسیّت در افراد خنثی یا دوجنسیها از دیدگاه فقیهان معاصر شیعه و اهل سنّت محمّدمهدی کریمی نیا 1 فریده ال کثیر 2 زهرا شمس 3 عصمت الله فصیحی 4 چکیده تغییرجنسیّت در معنای لغوی آن در زبان عربی و فارسی، عبارت است از هر گونه تغییر و تبدیل یک شی به جنس مخالف به گونه ای که وضعیت فعلی آن با وضعیت قبلی آن متفاوت باشد.
از این رو، آیت الله مشکینی در این باره چنین می گوید: «عنوان تغییرجنسیّت در مفهوم لغوی آن، روشن و آشکار است و غرض از آن بیان حکم شرعی مردی است که تغییر کرده و به زن تبدیل شده است، و نیز بیان حکم شرعی زنی که به مرد تبدیل شده است» (مشکینی، بی تا، ص 153).
به نظر می رسد ضـرورت تغییرجنسیت براي خنثی ها به دلیل علائم جنسی دوگانه، غیرقابل انکار است و در این امر فرقی بین خنثاي مشـکل و خنثاي غیرمشـکل نیست؛ البته اضطراب و تشویش در مورد خنثاي مشکل، به مراتب بیشتر از خنثاي غیرمشکل است، ولی خنثـاي غیرمشـکل نیز از وضـعیت جنسـی خویش بشـدت رنـج می برد و از نظر پزشـکان تنهـا راه درمان، انجام عمل جراحِی تغییرجنسیت است و از این طریق، آلت تناسلی ضعیف حذف شده و جنسیت دیگر تقویت و کامل می شود.