چکیده:
این مقاله درصدد است تا ضمن انجام مروری انتقادی بر روششناسی مقالات مدیریت اسلامی، روشی جدید در تحقیقات مدیریت اسلامی با عنوان «متن پژوهی اکتشافی» را معرفی و تبیین کند؛ بدین منظور پس از مروری جامع و تحلیلی بر روشهای پژوهش متداول در تحقیقات مدیریت اسلامی با شناسایی خلأ موجود در روششناسی این حوزه، روش جدید «متن پژوهی اکتشافی» در یک فرایند هشت مرحلهای معرفی، و ویژگیها و وجوه تمایز آن نسبت به سایر روشها توضیح داده میشود. در ادامه نیز یک نمونه کار انجام شده با این روش، با عنوان «اکتشاف الگوی رهبری امام علی از عهدنامه مالک اشترe» و مراحل انجام آن بیان میگردد.
نتایج این پژوهش نشان میدهد که روش معرفی شده از ظرفیت مناسبی برای کشف و استخراج الگوی مفهومی نهفته در متون اسلامی برخوردار است و امکان دریافت پیام اصلی و مقصود صاحب متن را بهصورت مستقل و جامع و بدون پیشداوری فراهم میسازد.
This article tried to critically review the methodology of Islamic management articles and introduce and explain a new method in Islamic management research entitled "exploratory text analysis." For this purpose, after a comprehensive and analytical review of prevailing research methods in Islamic management research and identifying the gap in the methodology of this field, the new method of "exploratory text analysis" has been introduced in an eight-step process, initially. Next, its features and differences compared to other methods had explained. Then, a sample of work done with this method, titled "exploration of Imam Ali's leadership model from Malik Ashtar's treaty" and its stages were described. The results of this research showed that the introduced method has a suitable capacity to discover and extract the conceptual pattern hidden in Islamic texts. It provides the possibility to receive the main message and the intention of the author of the text independently and comprehensively and without prejudice.
خلاصه ماشینی:
یکی از نکات مهم دیگری که باید در تدوین و معرفی روشهای تحقیق مدیریت اسلامی مورد توجه قرار گیرد، اینکه همه متون دینی برای همه موضوعات مناسب نیست و برای هر موضوع تحقیقی میبایست متونی انتخاب کرد که از غنای لازم برای بررسی آن موضوع برخوردار باشد و سپس با بهکارگیری روشی درست، نظام و روابط موجود بین مفاهیم یک متن را استخراج و استنباط کرد؛ در همین راستا و با در نظر گرفتن نکات یادشده، در این مقاله سعی بر آن است که روش تحقیق متنپژوهی اکتشافی در متون اسلامی معرفی و تبیین شود.
مراحل روش تحقیق متنپژوهی اکتشافی با وجود اینکه در روش «متنپژوهی اکتشافی» از مفاهیم و راهکارهای روشهای تحقیق در علوم انسانی و اسلامی و روشهای معرفی شده در مطالعات مدیریت اسلامی برای تبیین و تدوین فرایند و مراحل انجام آن بهنحوی شایسته استفاده شده است، اما این روش با هیچیک از آنها انطباق کامل ندارد و وجه تمایز اصلی آن با سایر روشها، بررسی دقیق متن منتخب برای ترسیم الگوی مفهومی هر بخش از متن و درنهایت کشف الگویی از روابط بین متغیرها و مفاهیم در کل متن میباشد؛ ازاینرو میتوان گفت این روش در هیچیک از تحقیقاتی انجام شده در این حوزه مشاهده نشده است و میتوان آن را بهعنوان یک روش جدید معرفی کرد.