چکیده:
ﻋﻠﻤﺎی رﺟﺎل در ﺑﺮرﺳﯽ ﺣﺎل راوﯾﺎن و ﺑﺤﺚ درﺑﺎره وﺛﺎﻗﺖ و ﯾﺎ ﺿﻌﻒ اﯾﺸﺎن ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻮﺛﯿﻘﺎت ﺧﺎص، درﻣﻮاردی ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻗﻮاﻋﺪﻋﻤﻮﻣﯽ، ﺑﺮﺧﯽ از رواﯾﺎن را در ﺷﻤﺎر ﻣﻮﺛﻘﺎن وارد ﮐﺮده اﻧﺪ. ﺑﺮرﺳﯽ دﻗﯿﻖ ﺗﻮﺛﯿﻘﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی رﺟﺎﻟﯽ از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎری ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﺗﻮﺛﯿﻖ راوﯾﺎن ﮐﺘﺎب ﺑﺸﺎرة اﻟﻤﺼﻄﻔﯽ ﻟﺸﯿﻌﮥ اﻟﻤﺮﺗﻀﯽ از ﺳﻮی ﺑﺮﺧﯽ ﻋﻠﻤﺎی ﻣﺘﺎﺧﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻮﺛﯿﻘﯽ ﻋﺎم ﺗﺤﺖ ﺿﺎﺑﻄﻪای ﺧﺎص ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻣﻮﻟﻒ و اﻋﺘﺒﺎر ﺳﻨﺠﯽ ﮐﺘﺎب، ﮔﺰارﺷﯽ از ﻣﺴﺘﻨﺪ »ﺗﻮﺛﯿﻖ راوﯾﺎن ﮐﺘﺎب ﺑﺸﺎره اﻟﻤﺼﻄﻔﯽ« اراﺋﻪ ﮐﺮده و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻧﻘﺪ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﺎزﺗﺎبﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ در ﺑﯿﻦ رﺟﺎﻟﯿﺎن ﻣﺘﺎﺧﺮ اﻣﺎﻣﯽ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ وﺛﺎﻗﺖ ﺗﻤﺎم رواﯾﺎن ﮐﺘﺎب ﺑﺸﺎره اﻟﻤﺼﻄﻔﯽ ﺷﺪه وﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﯾﺖ اﷲ ﺧﻮﯾﯽ، آن را ﻏﯿﺮ ﻣﻌﺘﺒﺮداﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ. ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﭘﯿﺪاﺳﺖ ﮐﻪ درﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮش اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﺨﺸﯽ از راوﯾﺎن ﺿﻌﯿﻒ را ﺑﺎﯾﺪ در ﺷﻤﺎر ﺛﻘﺎت داﻧﺴﺖ. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎی رﺟﺎﻟﯽ و ﺣﺪﯾﺜﯽ، ﻧﺎﺗﻤﺎﻣﯽ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ را اﺛﺒﺎت ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. از اﯾﻦ رو داﯾﺮه ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺗﻮﺛﯿﻖ ﺻﺮﻓﺎ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻣﺸﺎﯾﺦ ﺑﯽ واﺳﻄﻪ ﻋﻤﺎد اﻟﺪﯾﻦ ﻃﺒﺮی ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺳﺎﯾﺮ راوﯾﺎن ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﻠﺴﻠﻪ اﺳﻨﺎد ﮐﺘﺎب ﺑﺸﺎره اﻟﻤﺼﻄﻔﯽ در داﯾﺮه ﺗﻮﺛﯿﻖ ﻧﻤﯽ ﮔﻨﺠﺪ.
خلاصه ماشینی:
توثیق عام و کتاب بشارة المصطفی (ص) لشیعة المرتضی (ع) علی صالحی 1 علی دلبری 2 چکیده علمای رجال در بررسی حال راویان و بحث درباره وثاقت و یا ضعف ایشان علاوه بر توثیقات خاص، درمواردی با استناد به قواعدعمومی، برخی از روایان را در شمار موثقان وارد کرده اند.
از این رو دایره مستند توثیق صرفا منحصر به مشایخ بی واسطه عماد الدین طبری می شود و سایر راویان موجود در سلسله اسناد کتاب بشاره المصطفی در دایره توثیق نمی گنجد.
1ـ شرح حال مولف و معرفی کتاب الف) شخصیت شناسی ابو جعفر، محمد بن ابی القاسم طبری، معروف به عماد الدین طبری از علمای بزرگ و فقهای امامیه و محدثی متعبد در عرصه علوم اسلامی است.
توثیقات عام و خاص،محمد کاظم ستایش، ص50 آشنایی با منابع دست اول شیعه( بشاره المصطفی لشیعه المرتضی)، عبدالکریم پاک نیا، مجله مبلغان، شماره 107 مانند روايات ابو عبد الله العلوي و ابو البرکات زيدی و امثال آنان 2ـ نظریه توثیق راویان کتاب بشاره المصطفی 2ـ1ـ مستند نظریه عبارت طبری در مقدّمه کتاب خود، مبنای اين توثيق عام است.
ب) اشکال دوم: تشکیک در اعتبار مصنف تشکیک در اعتبار مولف مردود است، زیرا مصنف كتاب همان أبو جعفر عماد الدين محمّد بن أبي القاسم محمّدبن علي الطبري الآملي الكنجي، یکی ازشاگردان أبي علي بن الشيخ أبي جعفر الطوسي است و شیخ بشارة المصطفی، ص ۱ (مقدّمه) همان، ص ۱ (مقدّمه) حر عاملی در توصیف ایشان فرموده است:وهو ثقة فقيه ومن الأجلاّء 1 البته دانشمندانی با نام عمادالدین طبری میان علمای شیعه و سنی فراوان است که نباید با این دانشمند بزرگ اشتباه شوند.