چکیده:
اﻧﺬار ﯾﮑﯽ از روشﻫﺎی ﻣﺆﺛﺮ در ﺗﺮﺑﯿﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻗﺮآنﮐﺮﯾﻢ ﺑﺪان اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ. آﯾﺎت ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮاﻟﻔﺎظ اﻧﺬار در ﻗﺮآنﮐﺮﯾﻢ ﺑﻪ ﺳﺒﮏﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﻰ اﺳﺖ. ﮔﺎﻫﻰ اﻧﺬار، ﻫﺸﺪار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وﻗﻮع ﮐﯿﻔﺮ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ و ﮔﺎﻫﯽ ﻫﺸﺪار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﯿﻔﺮ آﺧﺮت اﺳﺖ. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ ﻫﺪف دﺳﺖﯾﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﻟﮕﻮی اﻧﺬاراﻟﻬﯽ ﺑﺮاﺳﺎس آﯾﺎت ﻗﺮآن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﯿﻔﯽ و از روش دادهﺑﻨﯿﺎد ﻣﺘﻨﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﺘﯿﺠﻪ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ، اﻟﮕﻮﯾﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻬﺮهﻫﺎی ﺷﺎﺧﺺ و ﻣﻄﺮح در ﻗﺮآن ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ اﻧﺬار ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺬران و اﻧﺴﺎن در ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن اﻧﺬار و ﻣﻨﺬر ﻗﺮاردارﻧﺪ. ﻧﯿﻞ ﺑﻪ رﺣﻤﺖاﻟﻬﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻧﺬاراﻟﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاﺳﺎس اﺻﻮل ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ اﻧﺬار )ﺗﻌﻘﻞ، اﻋﺘﺪال(، اﻫﺪاف اﻧﺬار )ﻫﺪاﯾﺖ، ﺗﺮﺑﯿﺖ و اﺗﻤﺎم ﺣﺠﺖ(، روشﻫﺎی اﻧﺬار )ﻣﻮﻋﻈﻪ، اراﺋﻪ اﻟﮕﻮ(، ﻣﺒﺎﻧﯽ اﻧﺬار)ﻋﺪاﻟﺖ، ﺗﻘﻮا، رﺣﻤﺖ(، ﻣﺤﻮرﻫﺎی اﻧﺬار)ﯾﺎد ﻗﯿﺎﻣﺖ، اﯾﺠﺎد ﺗﻘﻮا(، وﻇﺎﯾﻒ ﻣﻨﺬر)آﮔﺎﻫﯽ و ﺑﯿﻨﺶ(، ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺬار)ﻫﺸﺪار، اﯾﺠﺎد ﻣﺼﻮﻧﯿﺖ(، ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺬار )ﮐﻔﺮ، ﺷﺮک، ﻫﻮاﭘﺮﺳﺘﯽ(، ﺷﺮاﯾﻂ ﭘﺬﯾﺮش اﻧﺬار )ﺧﺸﯿﺖ، اﻗﺎﻣﻪﻧﻤﺎز، ﺗﻘﻮا(، ﻣﻮاﻧﻊ ﭘﺬﯾﺮش اﻧﺬار )ﮐﻔﺮو ﻟﺠﺎﺟﺖ(، ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه، ﮐﻪ ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان اﻟﮕﻮی اﻧﺬاراﻟﻬﯽ، ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ آﯾﺎت ﻗﺮآن و ﺗﻔﺴﯿﺮاﻟﻤﯿﺰان، ﻣﻔﻬﻮمﺳﺎزی و ﻣﻘﻮﻟﻪﺳﺎزی ﺷﺪه اﺳﺖ.
خلاصه ماشینی:
این پژوهش با هدف دستیابی به الگوی انذارالهی براساس آیات قرآن به صورت کیفی و از روش دادهبنیاد متنی انجام شده است.
نیل به رحمتالهی از جمله نتایج حاصل از انذارالهی است که براساس اصول تربیتی انذار (تعقل، اعتدال)، اهداف انذار (هدایت، تربیت و اتمام حجت)، روشهای انذار (موعظه، ارائه الگو)، مبانی انذار(عدالت، تقوا، رحمت)، محورهای انذار(یاد قیامت، ایجاد تقوا)، وظایف منذر(آگاهی و بینش)، مراحل انذار(هشدار، ایجاد مصونیت)، عوامل انذار (کفر، شرک، هواپرستی)، شرایط پذیرش انذار (خشیت، اقامهنماز، تقوا)، موانع پذیرش انذار (کفرو لجاجت)، بهدست آمده، که همه آنها مؤلفههایی است با عنوان الگوی انذارالهی، که بر مبناي تجزیه و تحلیل آیات قرآن و تفسیرالمیزان، مفهومسازي و مقولهسازي شده است.
دوم اینکه نتایج به دست آمده با این روش نیز، جدید است و سوم اینکه نتیجه این تحقیق به صورت الگو معرفی شده که بیان الگوی انذارالهی نیز در تحقیقهای انجامشده در زمینه انذارالهی بیسابقه است؛ بنابراین این تحقیق از حیث روش و نتایج، جدید و دارای نوآوری است.
به طور قطع این انذار ویژگیهایی دارد که شامل روشنی و وضوح، صلابت و قاطعیت است که با اهدافی از جمله هدایت، تذکر و یادآوری، عبرت آموزی و نیل به رحمت الهی، اصلاح عقیده، دفع ضرراحتمالی، درمان اختلاف، تربیت و اتمام حجت انجام میشود.
از نظر قرآن اموری چون تعقل وخردورزی، خشیت، ترس ازعذاب اخروی، اقامة نماز، تبعیت از قرآن، نهاد پاک داشتن، ایمان، آمادگی مخاطب، تقوا، زنده دلی و هوشیاری، از جمله شرایط پذیرش انذارالهی است که مهمترین نقش را در تاثیرپذیری از انذار دارد.