چکیده:
پژوهش حاضر، با اتخاذ رویکرد هلیدی (1976) به" بررسی تطبیقی عوامل انسجام نحوی و واژگانی انشاهای دانشآموزان سال سوم و پنجم ابتدایی" میپردازد. این پژوهش، مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی است. سوالهای پژوهش: " الف- رشد کدام یک از ابزارهای نحوی باعث میشود که انشاهای دانشآموزان پایۀ پنجم نسبت به دانشآموزان پایۀ سوم از انسجام بیشتری برخوردار باشد؟ ب- چرا به لحاظ واژگانی، دانشآموزان پایۀ پنجم در قیاس با دانشآموزان پایۀ سوم انشاهای منسجمتری مینویسند؟ " میباشند و فرضیات این پژوهش عبارتند از: "الف-داشتن ابزارهای نحوی بیشتر مانند ارجاع، حذف و ربط باعث انسجام بیشتر انشاهای دانشآموزان پایۀ پنجم نسبت به دانشآموزان پایۀ سوم میباشد. ب- به نظر میرسد افزایش ذخیره واژگانی و رشد فرایند صرفی مانند: تکرار، باهمآیی و هممعنایی باعث منسجمتر شدن انشاهای دانشآموزان پایۀ پنجم نسبت به دانشآموزان پایۀ سوم است". هدف از این پژوهش تعیین پیشرفت نگارش دانشآموزان پایۀ پنجم نسبت به دانشآموزان پایۀ سوم است. جامعه آماری این پژوهش: شامل دو دسته از انشاهای دانشآموزان پایههای سوم و پنجم ابتدایی است. در این پژوهش دادههای به دست آمده از انشاهای دانشآموزان دو پایه، مورد بررسی کیفی قرار خواهند گرفت، به این ترتیب که تکتک جملات این انشاها از نظر نحوی و واژگانی بررسی میشوند. با توجه به دادههای به دست آمده معلوم شد که دانشآموزان پایۀ پنجم نسبت به دانشآموزان پایۀ سوم از عوامل نحوی و واژگانی بیشتری استفاده کردهاند و این نتیجه به دست آمد که افزایش ذخیره واژگانی و قواعد نحوی دانشآموزان پایۀ پنجم نسبت به دانشآموزان پایۀ سوم باعث شده است که دانشآموزان پایۀ پنجم انشاهای منسجمتری نسبت به دانشآموزان پایۀ سوم بنویسند.
The present study adopted Halliday’s (1976) approach strived to compare factors of lexical and syntactic cohesion in compositions of grade three and five primary school students. The study was based on the descriptive-analytical approach. The research questions were a) development of which syntactic tool causes increased cohesion in grade five students’ compositions compared with those of third graders? And b) why fifth graders compositions enjoy lexical cohesion more than third graders? The purpose of the study was to determine writing progress of grade five students in comparison with grade three students. The population included two sets of students’ compositions. The data were qualitatively analyzed through syntactic and lexical analysis of individual sentences. The findings indicate that fifth graders used more syntactic and lexical factors. It was concluded that their richer lexical and syntactic repertoire caused them to outdo their grade three counterparts.