چکیده:
این پژوهش به منظور شناسایی و سطح بندی مولفه های موثر در ایجاد مدیریت تحول آفرین در مدارس متوسطه انجام شده است. پژوهش از نوع آمیخته (کیفی-کمی) می باشد. در بخش کیفی از رویکرد تحلیل محتوای مصاحبه استفاده شد . جامعه مورد بررسی متشکل از منتخبین خبرگان حوزه آموزش و پرورش است که سالها در زمینه رهبری تحول آفرین مدارس تجارب ارزنده ای کسب کرده اند. مشارکت کنندگان بخش کیفی تعداد 30 نفر بودند که با روش گلوله برفی و رویکرد اشباع نظری انتخاب شدند. داده های بدست آمده از مصاحبه ها به روش تحلیل محتوا با کدبندی، 51 کد باز بعنوان زیرشاخص و 9 کد انتخابی بعنوان شاخص های اصلی استخراج شد. پایایی مصاحبه ها به شیوه بازآزمون با نمره بالای 7/0 درصد تایید شد. در بخش کمی پرسشنامه مقایسه زوجی تهیه و توسط مدیران و معلمان مرتبط تکمیل گردید. روایی پرسشنامه توسط خبرگان تایید و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ 74/0 بدست آمد که نشاندهنده پایایی آن است. جهت تجزیه و تحلیل دادههای پرسشنامه از نرم افزار Expert Choice استفاده شد. تحقیق نشان داد که در میان شاخصهای سطح اول، شاخصهای تسهیل در برنامه ریزی و آموزش، استراتژی محوری و خودمدیریتی به ترتیب با ارزشهای وزنی 582/0، 485/0و 399/0 بیشترین ارجحیت را دارند. همچنین در میان زیرشاخصهای تأثیرگذار، زیرشاخصهای انعطاف پذیری برنامه های آموزشی(217/0)، مهارتها و توانمندیهای مدیران(175/0)، ایجاد پیوند بین استراتژی های منابع انسانی با استراتژیهای مدرسه (152/0)، برنامه ریزی درسی(141/0)، فرآیندگرایی(128/0)، استفاده از فن آوریهای آموزشی(118/0)، توسعه امکانات آموزشی مبتنی بر فنآوری(102/0)، پیگیریهای مداوم مشکلات و چالشهای مدرسه(082/0) و تدوین برنامه های کوتاه مدت و بلندمدت سازمانی (067/0) به ترتیب دارای بیشترین ارزشهای وزنی بوده و از اهمیت بیشتری برخوردارند. بنابراین، مدارس متوسطه برای ایجاد مدیریت تحول آفرین در درون خود باید در زمینه انعطاف پذیری برنامه های آموزشی، مهارتها و توانمندیهای مدیران، ایجاد پیوند بین استراتژی های منابع انسانی با استراتژیهای مدرسه، برنامه ریزی درسی، فرآیندگرایی، استفاده از فن آوریهای آموزشی، توسعه امکانات آموزشی مبتنی بر فن آوری، پیگیریهای مداوم مشکلات و چالشهای مدرسه و تدوین برنامه های کوتاهمدت و بلندمدت سازمانی، برنامه ریزی داشته باشند.
The purpose of the research is to identify and leveling the effective components of
creating transformational management in secondary schools. This research is of a
mixed type (quantitative-qualitative) and has been carried out with the method of
hierarchical analysis - the method of paired comparisons. In the qualitative phase, the
investigated community consists of selected experts in the field of education who have
gained valuable experiences in the field of transformational leadership of schools. The
sampling method of the qualitative stage was theoretical saturation and 30 samples
were selected. Through interviews with experts in the field of education, Data by
content analysis method with coding (51 open codes as sub-indices and 9 selected
codes as main indicators) were extracted. The reliability of the interviews was
confirmed by a retest method with a score above 0.7%. A paired comparison
questionnaire was prepared and completed by managers and related teachers. In the
quantitative phase, the validity of the questionnaire was confirmed by experts and its
reliability was obtained by Cronbach's alpha coefficient of 0.74, which indicates its
reliability. Expert Choice software was used to analyze the questionnaire data. The
study showed that among the first level indicators, the indicators of facilitation in
planning and education, strategy-oriented and self-management are the most preferred
with weighted values of 0.582, 0.485 and 0.399 respectively are more important.
Also, among the influencing sub-indices, sub-indices of flexibility of training
programs (0.217), skills and abilities of managers (0.175), creating a link between
resource strategies human and the school strategies (0.152), curriculum planning
(0.141), process orientation (0.128), use of educational technologies (0.118),
development of technology-based educational facilities (0.102) ), continuous followup
of school problems and challenges (0.082) and formulation of short-term and longterm
plans for the organization (0.067) respectively have the highest weight values
and are more important. To create transformational management in their organization,
secondary schools should focus on the flexibility of educational programs, skills and
capabilities of managers, the link between human resource strategies and school
strategies, curriculum planning, process orientation and the use of technologies. Also,
they should plan in the development of technology-based educational facilities,
continuous follow-up of school problems and challenges, and formulation of shortterm
and long-term organizational plans.
خلاصه ماشینی:
بنابراين ، مدارس متوسطه براي ايجاد مديريت تحول آفرين در درون خود بايد در زمينه انعطافپذيري برنامه هاي آموزشي، مهارتها و توانمندي هاي مديران، ايجاد پيوند بين استراتژي هاي منابع انساني با استراتژيهاي مدرسه ، برنامه ريزي درسي، فرآيندگرايي، استفاده از فن - آوريهاي آموزشي، توسعه امکانات آموزشي مبتني بر فن آوري، پيگيريهاي مداوم مشکلات و چالش هاي مدرسه و تدوين برنامه هاي کوتاهمدت و بلندمدت سازماني، برنامه ريزي داشته باشند.
ديرکاس و فرين ٢(٢٠٠٠)، در بررسيهاي خود تسهيل در برنامه ريزي را يکي از مولفه هاي اساسي رهبري تحولآفرين در هر سازماني معرفي کرده اند، همچنين از نظر اين پژوهشگران رهبري تحول - آفرين در جهت مديريت و نگهداشت بهتر منابع انساني بصورت پويا، همواره برنامه ريزيهاي انگيزشي را براي کارکنان و کاربران مدنظر قرار داد تا با بوجود آوردن احساس کارآمدي در آنان زمينه را براي اجراي برنامه هاي سازمان مهيا نمايد.
جامعه مورد بررسي مرحله کيفي، متشکل از منتخبين خبرگان حوزه آموزش و پرورش، با سال ها تجارب ارزنده در زمينه رهبري تحولآفرين مدارس بوده و استخراج مصاحبه ها و کدبندي جهت تحليل کمي در گام بعدي، تحت مراحل ذيل انجام يافت : در اولين فاز انجام تحقيق (با عنوان مطالعات اسنادي)، نياز به انجام مطالعات کتابخانه اي و اينترنتي و آگاهي يافتن از ادبيات تحقيق ، شامل حوزه نظري و پيشينه پژوهش هاي انجام شده ميباشد.
سيفي(١٣٩٢)، سلاجقه و احمدزاده(١٣٩٣)، زبردست و همکاران(١٣٩٦) و ابودينه ١(٢٠٠٣)، در بررسي هاي خود شاخص انعطافپذيري در برنامه هاي آموزشي مدرسه را مهم ارزيابي کرده اند، بنابراين اين شاخص از عوامل بسيار مهم در ايجاد مديريت تحول آفرين در مدارس متوسطه بيان شده است .