چکیده:
مقدمه: مشکلات فزایندة محیطزیستی، اقتصادی و اجتماعی، دولتها و سیاستگذاران را وادار کرده است با بهکارگیری فناوریهای انرژیهای تجدیدپذیر، آیندة انرژی پایدار را تضمین کنند. با این حال، موانع مختلفی بر سر راه توسعة فناوری انرژیهای تجدیدپذیر وجود دارد؛ بنابراین مطالعة حاضر براساس رویکرد کیفی و با استفاده از روش نظریة بنیانی به واکاوی موانع پذیرش فناوری انرژیهای تجدیدپذیر در بخش کشاورزی شهرستان دشتستان در جنوب کشور پرداخته است.روش: میدان مورد مطالعة تحقیق را بهرهبرداران در سطح شهرستان شامل زراعتکاران و باغداران (23 نفر) تشکیل دادهاند که با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند و مصاحبههای آزاد با آنها صورت گرفت. درنهایت مصاحبهها با استخراج 41 مانع از دیدگاه بهرهبرداران به اشباع نظری رسید.یافته ها: براساس نتایج مصاحبهها عواملی از قبیل نبود سیستمهای ذخیرهسازی انرژی، اعتمادنداشتن کشاورزان، مشکلات مالی، بیتوجهی سیاستمداران و برنامهریزان، نداشتن مهارت حرفهای کشاورزان برای استفاده، هزینة بالا بهمنظور راهاندازی اولیة سیستم، متناوببودن و همیشه در دسترس نبودن منابع تولید انرژی از مهمترین موانع پذیرش فناوری انرژیهای تجدیدپذیر از سوی کشاورزان شناسایی شدند. همچنین این موانع در هشت دسته شامل موانع اقتصادی و حمایتی، فنی و زیرساختی، قانونی و سیاستگذاری، آموزشی و مهارتی، تکنولوژیکی، اجتماعی، انسانی و انگیزشی طبقهبندی و تجزیه و تحلیل شدند. درنهایت این طبقات بهصورت سازوکار برای برونرفت از مسئلة مدنظر در قالب مدل پارادایمی براساس نظریة استراوس و کوربین جایگذاری شدند.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه به سیاستگذاران و برنامهریزان در زمینة انرژی کمک میکند تا تلاشهای آتی خود را در بهکارگیری فناوریهای انرژی تجدیدپذیر در بخش کشاورزی برای برنامهریزی و توسعة انرژی پایدار متمرکز کنند.
Introduction: Growing environmental, economic and social problems are forcing governments and policymakers to ensure a sustainable energy future through the use of renewable energy technology. However, there are various obstacles to the development of renewable energy technology. Therefore, based on a qualitative approach and using the grounded theory method, this study investigated the barriers to the adoption of renewable energy technologies in the agricultural sector of Dashtestan county in the south of the country.Method: The study area consisted of urban farmers, including farmers and gardeners (23 people), who were selected using the random sampling method and interviewed free of charge.Findings: According to the results of the interviews, factors such as lack of energy storage systems, lack of confidence of farmers, financial problems, lack of attention of politicians and planners, inability of farmers to use their professional skills, high cost of starting the system, intermittent The presence and unavailability of energy resources were identified as the main barriers to farmer adoption of renewable energy technology and were grouped into 8 categories, including economic and support barriers, technical and infrastructure barriers, legal and policy barriers,education and skills, technological, social and human barriers, and motivational factors. Finally, these classes were classified into a paradigmatic model based on Strauss and Corbin’s theory to get out of the problem under study.Conclusion: The results of this study will help energy policymakers and planners to focus their future efforts on the use of renewable energy technologies in the agricultural sector for sustainable energy planning and development.
خلاصه ماشینی:
به طورکلی توسعۀ فناوری انرژیهای تجدیدپذیر یکی از خط مشیهای راهبردی جوامع در تأمین انرژی مورد نیاز، پاسخگویی به تقاضای انرژی، رفع چالش ها و نگرانیهای محیط زیستی و تغییرات اقلیمی آن ها است (منوریان و همکاران ، ١٣٩٩)؛ بنابراین استفاده از فناوریهای پاک سازگار با محیط زیست برای کاهش آلودگی این محیط باید در دستور کار جوامع گوناگون قرار بگیرد (یورتکوران ، ٢٠٢١)؛ زیرا رشد فناوری و صنایع مختلف در دهه های اخیر بر اقلیم و محیط زندگی جانداران اعم از انسان ها، گیاهان و جانوران تأثیر گذاشته است (مروج ، ١٣٩٩).
عزیزی و همکاران (١٣٩٦) در مطالعه ای با استفاده از روش فراتحلیل در زمینۀ بررسی موانع و چالش های توسعۀ استفاده از انرژی تجدیدپذیر در ایران نشان دادند، مهم ترین موانع توسعۀ استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر به ترتیب اهمیت عبارت اند از: موانع فنی (از قبیل نبود قابلیت اطمینان ، سرمایه گذاری اولیه بالا برای خرید، نبود امنیت لازم (سرقت فناوری) نصب و نگهداری)، موانع اقتصادی (قیمت بالای خرید سیستم سبز، قیمت بالای تجهیزات (عملیات ، تعمیر و نگهداری)، قیمت پایین سوخت های فسیلی)، آموزشی-اطلاعاتی (پایین بودن آگاهی و اطلاعات مردم دربارة مزایای سوخت های زیستی و معایب سوخت های فسیلی، کمبود آموزش های ترویجی) و موانع فرهنگی-اجتماعی (نبود پذیرش اجتماعی).
براساس فراوانی نتایج حاصل از مصاحبه ها، موارد زیر از جمله مهم ترین موانع پذیرش فناوری انرژیهای تجدیدپذیر شناسایی شدند: نبود سیستم های ذخیره سازی انرژی، اعتمادنداشتن کشاورزان ، مشکلات مالی، بیتوجهی سیاست مداران و برنامه ریزان ، نداشتن مهارت حرفه ای کشاورزان برای استفاده ، هزینۀ بالا به منظور راه اندازی اولیۀ سیستم ، متناوب بودن و همیشه دردسترس نبودن منابع تولید انرژی.