چکیده:
نشانهشناسی رمزگانهای زبانی، یکی از روشهای نوینی است که ناقدان و پژوهشگران در بررسی و تأویل متون ادبی و بهویژه شعر به آن اهتمام ورزیدهاند. این دانش، از مفاهیمی اساسی شکل میگیرد که نشانهها به وسیلۀ آن، معنا و مفهوم ویژۀ خود را مییابند. «کاظم السماوی» از جمله شاعران توانای معاصر عراق است که نشانهها، رمزها و اسطورهها، بیشترین محتوای ادبی اشعار او را به خود اختصاص دادهاند. سرودۀ «هجره عروه بن الورد» از جمله قصاید برجستهای است که شاعر در آن، مجموعهای از رمزگانهای زبانی را در خدمت ارائه بهتر مفهوم و مقصود خود بهکار برده است. این پژوهش کیفی، به شیوۀ توصیفی- تحلیلی، با استفاده از نسخههای خطّی و کتابخانهای، به بررسی این قصیده برای یافتن مهمترین رمزگانهای زبانی آن و بیان ارتباط آنها با زندگی شاعر از یکسو و نقش آن در هماهنگی قصیده از سوی دیگر، پرداخته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که نشانههای شخصیّت شاعر و گرایشهای شخصی او در رمزگانهای مربوط به صاحب متن و عنوان تجسّم یافته است و در خدمت بیان اهداف شاعر قرار گرفتهاند؛ همانطور که یکپارچگی قصیده به کمک رمزگانهای زیباییشناختی و بینامتنی به اضافه دیگر رموز محقّق شده است که این امر، بر ارزش ادبی قصیده افزوده است.
The semiotics of linguistic cryptography is one of the new methods that critics and researchers have tried to study and interpret literary texts, especially poetry. "Kazem al-Samawi" is one of the most talented contemporary poets in Iraq, whose signs, codes and myths have the most literary content of his poems. The poem "Hijrah of Orwa Ibn Al-Ward" is one of the prominent poems in which the poet has used a collection of linguistic codes in order to better present his meaning and purpose. This qualitative research, in a descriptive-analytical manner, using manuscripts and libraries, examines this poem to find its most important linguistic codes and express their relationship with the poet's life on the one hand and Its role in the coordination of the ode, on the other hand, is discussed. The results of the research show that the signs of the poet's personality and his personal tendencies are embodied in the codes related to the author of the text and the title and are used to express the poet's goals; As the integrity of the ode has been realized with the help of aesthetic and intertextual codes, among other mysteries, this has added to the literary value of the ode.
خلاصه ماشینی:
کارکرد نمادين چندين نشانه ، کنايـه ، فراخـواني و مسائلي از اين دست ، خواننده را با خواندن اين شعر در فضايي متفاوت قـرار مـي دهـد؛ سماوي براي بيان دغدغه هاي خود و تأثيرگذاري بيشتر بر مخاطبان ، مجموعـه اي از نشانه ها و رمزگان هاي مرتبط را بکار گرفته است که اين سـروده را از ديگـر اشـعار وي متمايز ميکند؛ چرا که تمامي اين نشانه ها متناسب با هدف شـاعر و در راسـتاي توليـد مفهوم برگزيده شده اند؛ در اين بخش به برجسته تـرين نشـانه هـا و رمزگـان هـا در ايـن سروده اشاره شده است تا جايي که زمينه براي درک بهتر آن فراهم آيد.
پيداست که انتخاب ايـن واژه و آوردن آن در کنـار «عـروه بن الورد» به قسمت معيني از معنا در ذهن شاعر اشاره دارد؛ زيـرا بنـا بـر آنچـه پيشـتر بيان شد، سماوي ، بخش قابل توجهي از زندگي خود را در غربت به سـر بـرده اسـت و چندين بار از وطن خود تبعيد شده است ؛ اما آنچه در انتخـاب واژه «هجـره » مهـم بـه نظر مي رسد آن است که شاعر اين بار ترک وطن را با اراده خود انجـام داده اسـت و بـا اين کار، در حقيقت از تمام کساني کـه بـي تفـاوت در برابـر ارزش هـاي از دسـت رفتـه نشسته اند، بريده و قطع اميد ميکند.