چکیده:
مقاله حاضر از نوع کتابخانهای و اسنادی است که با توجه به آیات و روایات معتبر و مورد تایید دین مبین اسلام و نظر اندیشمندان صاحبنظر به بررسی و به اصول و روش آموزش عملی مفاهیم دینی، اجتماعی و قرآنی به کودکان میپردازد و ضمن اینکه به روانشناسی رشد توجه میکند، سن یادگیری کودکان را باتوجه به آیات و روایات و رونشناسی رشد و تربیتی بیان میکند. در دیدگاه اسلام اعتقاد بر این است که مجموعه مفاهیم و آموزههای اعتقادی اموری هستند که در سرشت اولیه و دست نخورده کودک و به تعبیر قرآنی، در فطرت او به ودیعه نهاده شده است.
«فاقم وجهک للدّین حنیفا فطرت اللّه الّتی فطر النّاس علیها لا تبدیل لخلق اللّه ذلک الدّین القیّم ولکنّ اکثر النّاس لا یعلمون» (سوره رم/ آیه 30). این فطرتی است که خداوند انسان را بر آن آفریده دگرگونی در آفرینش الهی نیست؛ این است آیین استوار؛ ولی ا کثر مردم نمیدانند. از فطری بودن مفاهیم اعتقادی در مییابیم که پیش از هر نوع آموزشی، کشش به سوی دین خداوند مهربان و معاد در نهاد کودک وجود دارد که باید پرورش یابد و شکوفا شود. کودکان بهترین و مساعدترین شرایط را برای پرورش دینی دارند. بر این اساس، از فطری بودن مفاهیم اعتقادی در مییابیم که پیش از هر نوع آموزشی، کشش به سوی دین خداوند مهربان و معاد در نهاد کودک وجود دارد که باید پرورش یابد و شکو فا شود. کودکان بهترین و مساعدترین شرایط را برای پرورش دینی دارند. بر این اساس، علیرغم اعتقاد کسانی که آن را در سنین کود کی مناسب نمیدانند؛ انتقال مفاهیم دینی به کودکان ممکن و قابل اجراست. زیرا ما هرگز به دنبال اضافه نمودن مطلبی بیرون از وجود کودک نیستیم، بلکه هدف، اعطای آگاهی، رشد و شکوفاسازی امور فطری کودک است. به همین دلیل، در انتقال مفاهیم مبتنی بر فطرت، جایی برای سختگیری و تقلیدکورکورانه باقی نمیگذارد.
با توجه به هدف پژوهش، که افزایش آگاهی افراد به ویژه مربیان مهد کودک در بکارگیری مناسب و درست عملی اصول، روشها و تسهیل و تعمیق یادگیری به کودکان است. در این پژوهش از قرآن کریم، کتب احادیث معتبر و مورد تایید دین اسلام و علمای شیعه و کتب روانشناسی به ویژه روانشناسی رشد و روانشناسی تربیتی استفاده شده است و نتیجه این پژوهش نشان میدهد که هرچه درتدریس عملی مفاهیم دینی از اصول و مبنا و روشهای مناسبتر استفاده گردد. یادگیری سریعتر، پایدارتر و یادگیری در کودکان عمیق ترصورت میپذیرد. که این یادگیری در آینده به اعتقادات توحیدی و مذهبی و محیط زندگی و تقویت باورهای توحیدی داربست میزند.
و بالاخره خلاصه و فشرده همه مطالب یاد شده آن است که تمسک به قرآن و عترت، در همه ادوار و زمانها مخصوصا دوران نوجوانی و آموزش ابتدای مفاهیم درکودکی، مهمترین، بلکه تنها راه تقویت و حافظ عقاید و باورهای دینی و مذهبی درجوانی و بزرگ سالی است. با توجه به سخن رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله که فرمود: «انا معاشر الانبیاء امرنا ان نکلم الناس علی قدر عقولهم» ما پیامبران موظفیم با هرکس مطابق درک و فهم او صحبت کنیم (اصول کافی، جلد1)؛ لذا با توجه به هدف پژوهش، که افزایش آگاهی افراد به ویژه مربیان مهد کودک در بکارگیری مناسب و درست عملی اصول، روشها و تسهیل و تعمیق یادگیری به کودکان است اگر آموزش مفاهیم به گونهای حساب شده صورت نگیرد، نه تنها از تاثیرات سازندهای برخوردار نمیگردد، بلکه میتواند پیامدهای زیانباری به دنبال داشته باشد.
خلاصه ماشینی:
در اين پژوهش از قرآن کريم ، کتب احاديث معتبر و مورد تاييد دين اسلام و علماي شيعه و کتب روانشناسي به ويژه روانشناسي رشد و روانشناسي تربيتي استفاده شده است و نتيجه اين پژوهش نشان ميدهد که هرچه درتدريس عملي مفاهيم ديني از اصول و مبنا و روش هاي مناسب تر استفاده گردد.
با توجه به سخن رسول گرامي اسلام صلي الله عليه و آله که فرمود: «انا معاشر الانبياء امرنا ان نکلم الناس علي قدر عقولهم » ما پيامبران موظفيم با هرکس مطابق درک و فهم او صحبت کنيم (اصول کافي، جلد١)؛ لذا با توجه به هدف پژوهش ، که افزايش آگاهي افراد به ويژه مربيان مهد کودک در بکارگيري مناسب و درست عملي اصول ، روش ها و تسهيل و تعميق يادگيري به کودکان است اگر آموزش مفاهيم به گونه اي حساب شده صورت نگيرد، نه تنها از تأثيرات سازنده اي برخوردار نميگردد، بلکه ميتواند پيامدهاي زيانباري به دنبال داشته باشد.
(سيد محمدي، ١٣٨٥) 91 ويژگيهاي مربي پرورش ديني کودکان اگر مربيان و والدين بخواهند نور ايمان را در دل هاي معصوم کودکان جاي دهند وکلام پروردگار را به آنان بياموزند، ميبايست هم روش ارائه مفاهيم ديني را بدانند و هم مخاطبين خود را به خوبي بشناسند و از ابعاد مختلف فطري، روحي، عاطفي و جسمي آنان (با توجه به مقتضيات زمان و تفاوت هاي فردي) مطلع باشند؛ لذا رسيدن به اين مهم ، نيازمند داشتن ويژگيهاي ذيل براي آنان ميباشد: ١.