چکیده:
نشأة الفکر الفلسفی فی الإسلا م نوشته سامی نشار، شروع فکر عقلانی در اسلام را به معتزله، اشاعره وسپس به شیعه نسبت داده و در ادامه به بیان عقاید هر فرقه پرداخته است. مقاله حاضر در دو دسته نقدمحتوایی و روشی، کتاب را مورد تحلیل و نقد قرار داده است. نشار در بخش اول محتوا، شیوع فکر عقلانیدر اسلام را به معتزله نسبت داده است که ادّعای ما در نقد این عقیده، انتساب شروع تفکّر عقلی بهحضرت علی و شیعه است. در بخش دوم محتوا، نقد نسبت به بیان عقاید شیعه در جلد دوم کتاب اواست. سپس در نقد روشی، روش او در استناد به کتاب های مخالفان شیعه و کتاب های نامعتبر، مورد نقدقرار گرفته است. بنابراین به ضرورت صیانت از عقاید شیعه و نظام فکری عقلانی قرآن و تشیع، با استناد بهکتاب های معتبر کلامی شیعی از انتساب های نادرست به ساحت شیعه، دفاع شده است. روش جمع آوریاطلاعات کتابخانه ای و روش تحقیق نقلی و تاریخی است که با شیوه نقدی، تحلیلی و مقایسه ای،بازنویسی شده اند.
خلاصه ماشینی:
با توجه به قراين ذکرشده مي توان به تأکيدهاي فلاسفه اي همچون شهيد مطهري نيز اشاره کرد که ضمن اشاره به اين مطلب که بحث استدلالي درباره اصول اسلامي از خود قرآن کريم آغاز شده و در سخنان حضرت رسول اکرم ص و به خصوص امام عليع تعقيب و تفسير شده است ، بيان ميدارد که «قرآن کريم ، ايمان را برپايه تعقل و تفکر گذاشته است (قرآن همواره ١٠٧ ١٠٧نق د و بررسي ديدگاه ناصر القفاري درباره پيدايش ميخواهد مردم از انديشه به ايمان برسند) و مذهب شيعه بيش از معتزله براي عقل اصالت قائل معتقدند اگر عليع نبود، براي هميشه معارف عقلي قرآن بدون تفسير ميماند» (مطهري، ١٣٧٤، ٢: ١٥؛ مطهري، ١٣٩٨: ٥٦).
پاسخ شيخ مفيد در نقد اين عقيده اين است که طبق آيات قرآن (نمل : ٨٣) و تأييد روايات (مفيد، ١٤١٦ق : ٨٩) شيعه به رجعت معتقد است و امام صادق ع نيز آيه ٨٣ نمل را مربوط به رجعت دانسته اند (قمي، ١٤٠٤ق : ١٢٠) و اعتقاد به رجعت را از ويژگي اهل ايمان ميداند ١٠٨ (مجلسي، ١٤٠٣ق ، ٥٣: ٦٣).