چکیده:
این مطالعه با هدف تعیین تاثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر خودراهبری در یادگیری، گرایش به تفکر انتقادی و خلاقیت دانشآموزان پسر انجام شده است. این پژوهش از نوع نیمهآزمایشی و طرح آن پیشآزمون- پسآزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل همۀ دانشآموزان پسر متوسطه دوم شهر کوهدشت در سال تحصیلی 98- 1397 بوده که تعداد آنها در مجموع 1933 نفر است. از این جامعه آماری 40 دانشآموز (20 نفر گروه آزمایش و 20 نفر گروه گواه) به روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چندمرحلهای انتخاب و به صورت تصادفی به گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. هر دو گروه، پرسشنامههای یادگیری خودراهبر، گرایش به تفکر انتقادی، خلاقیت و آگاهی فراشناختی را به عنوان پیشآزمون تکمیل کردند. سپس، آموزش راهبردهای فراشناختی بهعنوان متغیر مستقل پژوهش در 10 جلسه 50 دقیقهای، برای گروه آزمایش اجرا شد. پس از پایان آموزش، بار دیگر چهار ابزار پژوهش برای هر دو گروه آزمایش و کنترل بهعنوان پسآزمون اجرا شد. دادههای بهدستآمده با روش آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیره تحلیل شدند. نتایج حاکی از آن بود که آموزش راهبردهای فراشناختی سبب افزایش یادگیری خودراهبر (0/01p ≥)، گرایش به تفکر انتقادی (0/01 p ≥) و خلاقیت (0/01 p ≥) شده است. براساس نتایج بهدست آمده از این مطالعه میتوان به مدیران، مشاوران و بهطورکلی مسئولان و سیاستگذاران آموزشی پیشنهاد کرد که برای بهبود و افزایش یادگیری خودراهبر، گرایش به تفکر انتقادی و خلاقیت دانشآموزان به نقش مهم و غیرقابلانکار راهبردهای فراشناختی عنایتی ویژه داشته باشند و زمینه ایجاد و تقویت این راهبردها را با آموزش راهبردهای فراشناختی در کارگاههای آموزشی و سمینارهای معتبر و آموزنده در دانشآموزان مدارس ایجاد کنند.
This study aimed at determining the effect of meta-cognitive strategies training on self-directed learning, critical thinking tendencies and creativity of male students. This quasi-experimental study had a pretest-posttest control group design. The statistical population of the study was comprised of all male senior high school students in Kuhdasht in 2018-19 school year (1933 pupils) from among whom 40 students were selected by random multi-stage cluster sampling method and were randomly assigned to the experimental (N= 20) and control groups (N= 20). Both groups completed Self-Directed Learning Readiness Scale (Fisher, King & Tague, 2001), Critical Thinking Disposition Questionnaire (Ricketts, 2003), Creativity Scale, and Metacognitive Awareness Inventory (Schraw & Dennison, 1994) as the pretest. Then, the meta-cognitive strategies training was administered to the experimental group in ten 50-minute sessions. At the end of the training, the four research instruments were again given to both experimental and control groups as the posttest. The data were analyzed by using multivariate covariance analysis. The results indicated that metacognitive strategies training increased self-directed learning (p≤ 0.01), critical thinking tendencies (p≤ 0.01) and creativity (p≤ 0.01). Accordingly, it can be suggested to managers, counselors and educational authorities and policymakers that special attention be paid to the significant and undeniable role of meta-cognitive strategies to enhance self-directed learning, students' critical thinking and creativity. Furthermore, meta-cognitive strategies should be reinforced by holding workshops and seminars for students.
خلاصه ماشینی:
با توجه به مطالب بالا هدف پژوهش حاضر آموزش راهبردهاي فراشناختي و تعيين اثربخشي اين آموزش بر گرايش به تفکر انتقادي ، خودراهبري در يادگيري و خلاقيت دانش آموزان متوســطه دوم شهرستان کوهدشت بوده است .
پژوهش حاضر با هدف بررســي تأثير آموزش راهبردهاي فراشناختي بر يادگيري خودراهبر، گرايش به تفکر انتقادي و خلاقيت دانش آموزان پســر متوسطه دوم به انجام رسيده است .
Reeve, Nix & Hamm e شمارة ٣ ̈e شمارة پياپي ٥٢ ̈e سال هجدهم ̈e پاييز ١٤٠٠ 130 در پژوهش خويش نشــان دادند که راهنماييهاي فراشناختي در محيطهاي يادگيري آنلاين بر گرايش به تفکر انتقادي دانشــجويان مؤثر اســت ، مگنو (٢٠١٠) که در مطالعه خود نشان داد فراشــناخت بر تفکر انتقادي دانشجويان اثر مستقيم دارد، دامايانتي و همکاران (٢٠١٩) که در پژوهش خود نشــان دادند آموزش مواد براساس راهبردهاي فراشــناختي منجر به بهبود تفکر انتقادي يادگيرندگان مي شــود و تحقيق انتظاري و فروزنده (١٣٩٦) با عنوان "اثربخشي آموزش مهارتهاي شناختي و فراشناختي بر تفکر انتقادي دانش آموزان تيزهوش و عادي " که در آن نشان دادند که آموزش مهارتهاي فراشناختي بر تفکر انتقادي دانش آموزان تيزهوش و عادي مؤثر است و اين تأثير در دانش آموزان تيزهوش بيشتر است .
Papageorgiou & Wells e پاييز ١٤٠٠ ̈e سال هجدهم ̈e شمارة پياپي ٥٢ ̈e شمارة ٣ 131 و فراشــناختي منجر به خلاقيت در دانش آموزان مي شــود و هارگروو و نيتفلت (٢٠١٥) که در تحقيق خود به اين نتيجه رســيدند که آموزش راهبردهاي فراشــناختي منجر به افزايش حل مسألۀ خلاقانه از سوي فراگيران مي شود.