چکیده:
«آیت الله صافی گلپایگانی»، از مراجع تراز اول شیعی در دوران معاصر است. کتاب «منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر(عج)» یکی از آثار برجسته این عالم شیعه است که در آن، آرای حدیثی ایشان اشراب شده است. تحقیق پیشرو به دنبال تبیین روشهای تحلیل حدیثی آیت الله صافی در کتاب منتخب الاثر است. هدف اصلی در این کتاب از جنبه علمی، اثبات تواتر آیات و استقلال این احادیث از لحاظ سندی است. بررسی روشهای ایشان در زمینه روایات مهدویت میتواند در سایر احادیث کاربرد داشته باشد. مهمترین روشهای تحلیل حدیث ایشان در سه محور «تصحیح نسخهها»، «اعتبار سنجی احادیث از لحاظ سند و محتوا» و «فقه الحدیث» تبیین شده است. مهمترین نتایج این تحقیق، ارائه روشهای تحلیل حدیث توسط آیت الله صافی گلپایگانی است که میتواند در تحلیل همه روایات کاربرد داشته باشد. این روشها عبارتند از: توجه به نسخه بدل در تبیین روایات و نیز نقد حدیث که روشهای بررسی سند روایات و محتوای روایات را شامل میشود. از دیگر روشهای ایشان در تحلیل حدیث در کتاب منتخب الاثر، روشهایی است که ایشان در فهم و مراد جدی حدیث به کار گرفته است.
“Hazrat Ayatollah Sheikh Lotfollah Safi Golpayegani" is one of the first-rate Shia legal authorities of the contemporary era. The book of "Montakhab al-Athar fi al-Imam al-Thani Ashar(a.s)"[1] is one of his prominent works in which his hadith opinions are reflected. The present paper seeks to explain his methods of analysis of hadiths in the book of "Montakhab al-Athar fi al-Imam al-Thani Ashar(a.s)". The main goal in the mentioned book is to scientifically prove the frequency of verses and the independence of these hadiths in the view of documents. Investigating his methods in relation to Madavi hadiths can be applicable to other hadiths as well. His most important methods of analysis of hadiths have been explained in three axes: “correction of the copies”, “validation of hadiths in terms of their documentation and content”, and “jurisprudence of hadiths”. The most significant and eye-catching results of this research are the presentation of methods of hadith analysis by Ayatollah Safi Golpayegani which can be applied to the analysis of other narrations as well. These methods include: considering the alternate version in the explanation as well as the criticism of hadiths, which includes the methods of examination of documentation of hadiths and their contents. Another method he would benefit from in the analysis of hadiths in the book of "Montakhab al-Athar" is the methods he would apply in perceiving the main aim of hadiths. [1] . منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر؟عج؟.
خلاصه ماشینی:
لذا در کتاب منتخب الاثر نیز به این امر توجه ویژهای شده و تلاش گردیده است، اسناد روایات یا تصحیح شوند (صافی گلپایگانی، 1422: ج1، ص 214) و یا با ارائه تواتر (همان، ص276)، روایت را اعتبار بخشد.
1. توجه به نسخه بدل یکی از اموری که در کتاب منتخب الاثر، پُرشمار به آن پرداخته شده، توجه به نسخههای مختلف روایات است؛ یعنی در هر مورد که نسخه بدل وجود دارد، نسخه بدل در پرانتز آورده شده است تا خواننده بتواند به صورت وسیعتری در روایت تأمل کند.
در زمینه تصحیح نسخهها، دیدگاه آیت الله صافی این است که باید به نسخهها اعتماد کنیم و اگر نسبت به متن یا سند احادیث با نکتهای مواجه شدیم و دیدگاه خاصی داشتیم، نباید نسخه اصلی را دستکاری کنیم، به گونهای که تغییر آن قابل رویت نباشد، بلکه دیدگاههای خود را باید در حاشیه کتاب بیاوریم، به شکلی که اصل نسخه محفوظ بماند و دیدگاه محقق نیز مشخص باشد (همان، ج3، ص101).
در کتاب منتخب الاثر به این شیوه اعتبار بخشی نیز توجه شده و در مواردی که تواتر وجود دارد به آن اشاره و از همین طریق محتوای حدیث معتبر دانسته شده است (همان، ج2، ص406).
در کتاب منتخب الاثر نیز این امر مورد توجه قرار گرفته است؛ یعنی با بررسی دقیق احادیثی که این اشکال در آنها وجود داشته، به مواردی که قابل جواب بوده است، پاسخ داده شده و اشکال آنها بر طرف شده است.
آیت الله صافی در کتاب منتخب الاثر به این امر توجه کرده و در مواردی که مفهوم روایات در ظاهر ابهام داشته، تلاش کرده است مفهوم دقیقی از روایت را ارائه کند.