چکیده:
تربیت، همواره از مهمترین دغدغه های مصلحان و متفکران بوده است، د ر عصر اطلاعات و تبادل فوقسریع دادهها، حجم اطلاعات تولید و عرضهشده به انسانها موجب پدید آمدن چالشهایی نظیر بار سنگین اطلاعات شده است. اندیشمندان غربی راهبردهایی برای رهایی از این آسیبها پیشنهاد کردهاند. در این میان متون دینی اسلامی و آراء اندیشمندان مسلمان در دوره تمدن اسلامی نیز حاوی مطالبی در این زمینه است. این پژوهش کیفی با رویکرد تحلیل محتوا و با ابزار کتابخانهای در پی استخراج مفاهیم مرتبط با اضافهبار اطلاعات و راهبردهای مقابله با آن، از متون اسلامی است. یافتههای پژوهش نشان میدهد قرآن کریم بهعنوان مهمترین متن اسلامی برای مواجهه با بار سنگین اطلاعات، غربالگری با معیار سودمندی، ترک پرسشگری درباره امور ناخوشایند، غربالگری با معیار پسندیدگی، غربال دادههای مبتنی بر گمان، غربالگری با معیار ارزیابی منبع، حذف دادههای با ویژگی غیبت، حذف دادههای خارج از حیطه تخصص را پیشنهاد داده است. راهبرد سیره معصومین علیهمالسلام در مواجهه با این پدیده در همین راستا، شامل گزینش پسندیدهترین دادهها، غربال دادههای غیرضروری، حذف دادههای زیانبار و غیر نافع، غربال دادههای نامربوط بوده است.
Education has always been one of the most important concerns of reformers and thinkers, in the era of information and super-fast data exchange, the volume of information produced and supplied to humans has caused challenges such as heavy information burden. Western thinkers have proposed strategies to get rid of these injuries. This qualitative research is based on content analysis approach and with library tools in order to extract concepts related to information overload and coping strategies from Islamic texts. The findings of the research show that the Holy Quran is the most important Islamic text for dealing with the heavy load of information, screening with the criterion of usefulness, leaving questioning about unpleasant matters, screening with the criterion of liking, screening data based on suspicion, screening with the criterion of evaluating the source, removing data with the characteristic of absence. , has suggested the removal of data outside the scope of expertise. The strategy of Seerah Masoomin, peace be upon him, in facing this phenomenon in this direction, has included selecting the most desirable data, screening unnecessary data, removing harmful and useless data, and screening irrelevant data.
خلاصه ماشینی:
پژوهشــگران در اين حوزه نيز با توجه به آســيب هاي رواني و تربيتي ايجادشده از طريق حجم انبوه اطلاعات و اضطراب اطلاعات که کاربر از عهده مديريت آن ناتوان است درصدد برآمده اند تا راهبردهايي براي رهايي از اين آسيب هاي رواني و تربيتي مرتبط با پيشرفت فن آوري اطلاعات و ارتباطات معرفي نمايند(٢٠٠٩ ,Robinson &Bawden ).
مسائل مهم اين پژوهش آن است که : اولا نگاه دين اسلام به شتاب و سرعت در امور تربيتي و آموزشي چگونه است ؟ ثانيا راهبرد و يا راهبردهاي تربيتي در متون ديني براي غلبه بر آسيب هاي احتمالي بمباران اطلاعاتي و ســرعت و شــتاب در ارائه ابزارهاي ارتباطي و اطلاعات با ســرعت روزافزون (به ويژه در فضــاي مجازي) چيست ؟ ثالثا چگونه ميتوان نسبتي ميان فزون خواهي علمي و سرعت و شتاب برقرار ساخت ؟ به سخن ديگر، در متون ديني به ويژه قرآن ، همانند آيه بيستم سوره طه دستور به فزون خواهي در علم صادرشده است و از سوي ديگر شتاب و سرعت در دنياي امروزي و حجم سنگين داده ها و اطلاعات آســيب هاي رواني بر فرد تحميل ميکند.
وي به مديريت کسب وکار و رشته هاي مرتبط با آن توجه نموده و با مرور پژوهش هاي انجام شده در اين حوزه ، به موانع پيش رو و پرســش هاي جديد و نيز ارائه يک ســاختار جديد براي بررســي مشــکلات اضــافه بار اطلاعات پرداخته است (٢٠١٩ ,Roetzel).