چکیده:
ارزیابی کامل فعالیتهای تکتونیکی و به خصوص حرکات تکتونیکی جوان و خطرات ناشی از آن نیاز به شناخت کامل فرایندهای ژئومورفولوژی دارد. بسیاری از عوارض ژئومورفولوژیکی در مقابل حرکات تکتونیکی فعال بسیار حساس هستند و همزمان با آنها تغییر میکنند. هدف این پژوهش استفاده از شاخصهای ژئومورفیک (شاخص عدم تقارن حوضه (Af)، شاخص سینوسیته حوضه (S)، شاخص شکل حوضه (BS)، شاخص شیب طولی رودخانه (SL)، نسبت انشعاب (Rb)، عدد ناهمواری (Rn)، برجستگی نسبی حوضه (Bh)، پیچ و خم پیشانی کوهستانی (Smf)، تراکم زهکشی (Dd)، هیپسومتری)، رسم و تحلیل نقشههای فرسایشپذیری سازندها، خاکها و کاربری اراضی برای آگاهی از رابطه فعالیت تکتونیکی با فرسایش خاک حوضه آبریز کارون (بالادست سد شهید عباسپور) است. نتایج نشان داده است که فعالیتهای تکتونیکی در سازندهای فرسایشپذیر باعث فرسایش کنارهای شده و در نتیجه خاکها فرسایش مییابند اما در سازندهای مقاوم فعالیت زمینساختی اثر کمی گذاشته و خاک-ها تقریباً مقاومت خود را دارند. آبراهههای فرعی نیز اغلب تحت زاویه حادهای به جریان اصلی وارد میشوند. رودخانه کارون در حوضه مورد مطالعه بر روی سازندهای نرم و فرسایشپذیر نظیر گورپی، پابده، آغاجاری، گچساران و میشان پهن شده و با شدت جریان کمتری جاری میگردد. در این حالت فرسایش در مسیر رودخانه کمتر بوده، اما فرسایش کنارهای غالب است بیشترین فرسایش کنار رودخانهای در مرکز و جنوب شرق حوضه میباشد. حوضه از نظر هیپسومتری متعادل بوده و سیمای توپوگرافیک و ژئومورفیک حوضه مورد مطالعه از فعالیتهای تکتونیک متأثر است که نتیجه آن پستی و بلندی زیاد و کج شدگی حوضه است.
An assessment of tectonic activity, especially active tectonic movements and the resulting hazards, requires a thorough understanding of geomorphological processes. Many geomorphological features are very sensitive to active tectonic movements and change with them. The aim of this study was to use geomorphic indices, that is, basin asymmetry factor (AF), basin sinuosity index (S), basin shape index (BS), river longitudinal slope index (SL), bifurcation ratio (Rb), unevenness number (Rn), relative relief index (Bh), mountain front sinuosity (Smf), drainage density (Dd), hypsometry, drawing and analysis of erosion maps of formations, soils and land use to identify the relationship of tectonic activity with soil erosion in Karun catchment area (upstream of Shahid Abbaspour Dam). The results show that tectonic activity in erodible formations causes lateral erosion and as a result the soils are eroded, but in resistant formations the tectonic activity has low effect, so the soils are strong. Sub-channels often enter the main stream at an acute angle. Karun River in the study basin is spread on soft and erodible formations such as Gurpi, Pabdeh, Aghajari, Gachsaran and Mishan and flows with less intensity. In this case, the erosion in the river route is low. The most erosion is along the river in the center and southeast of the basin. The basin is hypsometrically balanced and the topographic and geomorphic appearance of the studied basin is affected by tectonic activities, which results in high elevation and sloping of basin. The streams flow is almost irregular. Sub-streams also often enter the main stream at an acute angle. The drainage density of the canals is low and the soil is highly permeable, covered with dense vegetation and coarse-grained drainage.
خلاصه ماشینی:
تحليل شرايط تکتونيک و فرسايش در حوضه سد شهيد عباسپور با تکنيک هاي ژئومورفومتري مهدي مومي پور١- استاديار ژئومورفولوژي، گروه زمين شناسي دريا، دانشکده منابع طبيعي دريا، دانشگاه علوم و فنون دريايي خرمشهر،خرمشهر، ايران مهشيد معاوي - کارشناس ارشد ژئومورفولوژي ، دانشگاه علوم و فنون دريايي خرمشهر، خرمشهر، ايران تاريخ دريافت : ١٤٠٠/٢/٩ تاريخ بازنگري: ١٤٠٠/٢/٢٧ تاريخ تصويب : ١٤٠٠/٣/٣٠ چکيده ارزيابي کامل فعاليت هاي تکتونيکي و به خصوص حرکات تکتونيکي جوان و خطرات ناشي از آن نيـاز بـه شناخت کامل فرايندهاي ژئومورفولوژي دارد.
هـدف ايـن پـژوهش اسـتفاده از شاخص هاي ژئومورفيک (شاخص عدم تقـارن حوضـه (Af)، شـاخص سينوسـيته حوضـه (S)، شـاخص شکل حوضه (BS)، شاخص شيب طولي رودخانه (SL)، نسبت انشـعاب (Rb)، عـدد نـاهمواري (Rn)، برجستگي نسبي حوضه (Bh)، پيچ وخم پيشاني کوهستاني (Smf)، تراکم زهکشـي (Dd)، هيپسـومتري)، رسم و تحليل نقشه هاي فرسايش پذيري سازندها، خاکها و کاربري اراضي براي آگاهي از رابطـه فعاليـت تکتونيکي با فرسايش خاک حوضه آبريز کارون (بالادست سد شهيد عباسپور) است .
هـدف ايـن پـژوهش اسـتفاده از شـاخص هـاي ژئومورفيک (شاخص عدم تقارن حوضه (Af)، شاخص تقارن عرضي (T)، شاخص سينوسيته حوضـه (S)، شـاخص شکل حوضه (BS)، شاخص شيب طولي رودخانه (SL)، نسـبت انشـعاب (Rb)، عـدد نـاهمواري (Rn)، برجسـتگي نسبي حوضه (Bh)، پيچ وخم پيشاني کوهستاني (Smf)، تراکم زهکشي (Dd)، هيپسومتري)، رسم و تحليـل نقشـه هـاي فرسايش پذيري سازندها، خاکها و کاربري اراضي براي آگاهي از رابطه فعاليت تکتونيکي با فرسـايش خـاک حوضـه آبريز کارون (بالادست سد شهيد عباسپور) است .