چکیده:
وضعیت زنان در دورههای مختلف از متونی که در قالب روایات رسیده، متأثر است. برخی از این متون از اصالتی بعد از دورهی پیامبرص برخودارند و برای کارکردهای گوناگون ایجاد شدهاند. اسرائیلیات یکی از ابزارهایی بود که در راستای اغراض برخی حاکمان به ایجاد متنهای مورد نیاز برای زنان کمک کرد. روایات آمیخته شده با اسرائیلیات خود بخشی از جریان بزرگتر ورود این آموزهها در متنهای روایی مسلمانان است که روایت خیانة الزوجة نمونهای از آن است. بدین صورت که معمولا آموزههای تورات درقالب روایت عرضه شد. در این پژوهش براساس روش تاریخگذاری سند – متن، مشخص شد اصالت متنی روایت خیانة الزوجة در نیمه اول قرن اول و بر مبنای تاریخ سندی، در اواخر قرن دوم باز نشر شده است. از نتایج ایجاد این روایت کارکردهای گوناگون آن بود. کارکرد فرهنگی این روایت در قرن اول محدود کردن زنان و کارکرد آن در دوره عباسیان، سیاسی و برای دور کردن ایشان از مناصب حکومتی و حاکمان است. با توجه به وضعیت یهود در جامعه نومسلمان آن روز از اسرائیلیات جهت بهرهبرداری از اهداف فرهنگی و سیاسی حاکمان استفاده شد و روایت خیانة الزوجة با خیانتکارخواندنزنان، راندن ایشان از قدرت را مدلل کرد.
The status of women in different periods is influenced by the texts that came in the form of hadiths. Some of these texts have an originality after the period of the Prophet (pbuh) and were created for various functions. Israelite was one of the tools that helped to create texts needed for women in line with the goals of some rulers. Narratives mixed with Israelite are part of the larger flow of these teachings in Muslim narrative texts, of which the story of al-zuwjah’s betrayal is an example. In this way, the teachings of the Torah were usually presented in the format of traditions. In this research, based on the document-text dating method, it was found that the textual authenticity of the narrative of adultery was republished in the first half of the first century, and based on the document history, it was republished in the late second century. One of the results of creating this narrative was its various functions. The cultural function of this narrative in the first century was to limit women and its function in the Abbasid period was political and to keep women away from government positions and rulers. Considering the situation of the Jews in the neo-Muslim society of that day, the Israeli language was used to exploit the cultural and political goals of the rulers.
خلاصه ماشینی:
اعتبار سنجي روايت خيانۀ الزوجۀ (برمبناي روش تاريخ گذاري و تحليل اسناد – متن ) 1 زينب اخباري 2 محمد حسين بيات 3 علي شريفي تاريخ دريافت : ١٤٠١/١١/٢٧ تاريخ پذيرش : ١٤٠٢/٠٦/٠٤، صفحۀ ٣٤ تا ٥٢ (مقالۀ پژوهشي) چکيده وضعيت زنان در دوره هاي مختلف از متوني که در قالب روايات رسيده ، متأثر است .
البته ورود اسرائيليات در متون اسلامي و افرادي که آن را وارد کردند، همچنين زمينه ها و پيامدهاي اين اتفاق ، آثاري را در جامعه اسلامي بدنبال داشت که مجال پژوهش ديگري را ميطلبد؛ اگرچه تعداد اين تعابير زياد است ؛ اما روايت خيانۀ الزوجۀ بخشي از همين جريان اسرائيليات است که پيامدها و کارکردهايي دارد و رد پاي آموزه هاي توراتي و اسرائيليات نيز در آن ها ديده ميشود و در نهايت اثر فرهنگي – اجتماعي يا سياسي خود را بر روي وضعيت زنان خواهد داشت .
در منابع مختلفي اين روايت از طريق ابوهريره به پيامبرص نسبت داده شده است : « قال النِّ بيُّ صلي الله عليه وسلم (به تصویر صفحه مراجعه شود) (احمدبن حنبل ،٢٥٠/١٤و٢٥٣): اگر بنياسرائيل نبود، هيچ غذايي بد و هيچ گوشتي بدبو نميشد و اگر حوا نبود، هيچ زني به شوهرش خيانت نميکرد.
او به کثرت نقل حديث معروف بود و به خاطر نقل بسيار روايت ، مورد نهي برخي چون خليفه دوم (ابوزرعه ، ١٤٠٠ق ،٥٤٤/١)، اميرالمومنين عليه السلام و ديگران قرار گرفت (دينوري، ١٤١٩ق ، ٢٨؛ ابن سعد، همان ، ٣٣٢).
٢. در اين روايت از اسرائيليات و برخي آيات تورات براي مستدل کردن تعبير خيانت کاربودن ايشان استفاده شده است .