چکیده:
شکنجه از قدیمی ترین پدیدههای زندگی اجتماعی و سیاسی بشر است. تاریخ ملل مملو از اعمال شنیع و ننگین انسانها است که غالبا به مرگ دردناک هم نوع میانجامیده ؛ شقاوت هایی همچون مثله کردن، سوزانیدن، پوست باز کردن، شکنجة نه مرگ، و جز آنها. یافتهها نشان میدهد به گواهی شاهنامه، در ایران پیش از اسلام، انواع شکنجه به انگیزههای مختلف اعمال شده بر روی مجرمان جنبهی سلیقهای داشته و از هیچ اصولی پیروی نمیکرده است و در اکثر موارد از سوی شاهان و بزرگان بر ایشان میشده است و به نوعی برای حفظ حکومت و ترساندن مردم و جلوگیری از شورش و نشان دادن قدرت در برابر مخالفان این راه را برگزیدهاند. حکیم فردوسی با تمام دلبستگی به فرهنگ ایران، از بیان این نقاط تاریک تاریخ ایران فروگذار نکرده است و در شاهنامه نیکی و بدی را از سوی هر کس که بوده، بیان داشته است. در این پژوهش به ارائه برخی از انواع مجازات و شکنجه در اثر ارزشمند شاهنامه پرداخته شده است. هدف این نوشتار بررسی شکنجه و آزار تن در شاهنامه میباشد که به روش تحلیلی – توصیفی و با استناد به منابع کتابخانهای و اینترنتی صورت پذیرفته است.
خلاصه ماشینی:
یافتهها نشان میدهد به گواهی شاهنامه، در ایران پیش از اسلام، انواع شکنجه به انگیزههای مختلف اِعمال شده بر روی مجرمان جنبهی سلیقهای داشته و از هیچ اصولی پیروی نمیکرده است و در اکثر موارد از سوی شاهان و بزرگان بر ایشان میشده است و به نوعی برای حفظ حکومت و ترساندن مردم و جلوگیری از شورش و نشان دادن قدرت در برابر مخالفان این راه را برگزیدهاند.
همچنین جنبهی اخلاقی و تربیتی آن بر اهل بینش و خرد مشخص و آشکار شود و اینکه اجرای شکنجه به چه دلیلی صورت پذیرفته است؟ بدین ترتیب مطالعه این موضوع از اثر حماسی بزرگ شاهنامه که از آثاز ارزشمند زبان و ادبیات فارسی میباشد، به دلیل کارکرد اجتماعی و طرح مسائل جامعه و نیاز به مطرح شدن مقولهی شکنجه و آزار تن که حکیم فردوسی بدان اشاره نموده است ، مفید مینماید.
طبقه موبدان که کار ثبت کتاب تاریخ را بر عهده داشتند، در کنار ثبت دگر حوادث، چگونگی عقوبت و تنبیه مخالفان خود و نهاد قدرت را که با توجیه دینی اِعمال میشده، بی هیچ مضایقهای به ثبت میرسانیدند (جقتایی، 1397: 89) شکنجه در شاهنامه بنا بر گزارش فردوسی، در ایران باستان شکنجه با مقاصد گوناگونی اِعمال میشده است.